Page 129 - ЛИТЕРАТУРА ААҔЫЫТА 4 КЫЛААС 2 ЧААҺА

зинныы «тустуу» диэн «чидаоба», таджиктыы — «гушти»,
туроктыы «гюреш» диэн. Азия норуоттарын тура сылдьан
тустар көрүҥнэриттэн аҕыйаҕы билсиэҕиҥ.

Сахалар тура сылдьан тустар көрүҥнэрэ — хапсаҕай.
Манна атаххынан олуйуу, тэбии, илииттэн эрийэ тардыы,
умсары-өрө охсуу көҥүллэнэр. Хапсаҕайдьыттар курданал-
ларыгар диэри сыгынньахтаналлар. Утарсааччыгын сиргэ
тайаннаран эбэтэр охторон кыайыыны ылаҕын.

Тывалар төрүт тустар көрүҥ нэрэ — хуреш. Күрэхтэ-
һии тустууктар хотой үҥкүүтүн толорууларынан саҕаланар.
Манна кинилэр сымсаларын, күүстэрин, эр санааларын
көрдөрөллөр. Тывалар бу тустууларыгар сиэхтээх уонна
киһи көхсүн сабар сон кэтэллэр — содан диэн аатта-
нар. Сону иннинэн уһун синньигэс тириинэн бааналлар.
Бу таҥастарын иһинэн халыҥ матырыйаалтан тигилли-
бит, тириинэн хайыҥнаммыт сыайаны — судак дэнэр —
кэтэллэр. Хайдах баҕарар тутан быраҕар көҥүллэнэр.
Соно суох тустар көҥүллэнэр. Утарсааччытын түөрт атах
оҥ орбут киһи кыайыылаах аатын сүгэр.

Таджиктар тустуулара — нушти. Бу тустуу ураты -
та — утарсааччы ҥ тобугун аллараа өттүттэн тутары ҥ кө-
ҥүллэммэт. Онтон атын хайдах баҕарар тутан быраҕар
көҥүллэнэр. Тустууктар таҥастара курдаах халаат буолар.
Утарсааччыгын көхсүн хаптаҕайыгар уурдаххына — кыай-
быт аатын ылаҕын.

(«Чуораанчык» сурунаалтан)