Page 100 - Саха тыла 8 кылаас

Ситимнээх саҥа

КЫБЫТЫК ТЫЛ ИСТИЛИИСТИКЭЛИИ УРАТЫТА

167. Тиэки´и аа±ы². Билим (наука) истиилигэр туттуллар, санаа-
ны бэрээдэктиир, сигэнэр (ссылка), чопчулуур суолталаах
кыбытык тылы ыйы².

Тиэрмин үөрэҕэ сайдыыта икки ³рμттээх. Бииринэн, тиэрмин μ³рэх,
билим олох сайдыытыттан μ³скээн тахсар. Икки´инэн, оннук сайдыыга
тиэрмин бэйэтэ т³´μμ, сμрμн тирэх буолар.

Тиэрмин үөрэҕэ сайдыытыгар μгэ´и, μ³рμйэ±и туту´ар булгуччулаах.
Биллэрин курдук, саха тиэрминэ өрөбөлүүссүйэ инниттэн сыыйа μ³с-
кээн испитэ, холобур, тэ² быраап, суруйааччы, аа±ааччы, оонньуу
(действие), хамсыыр харамай, та²ара μ³рэ±э, о.д.а. тиэрмини аат-
тыахха с³п. Манна да±атан эттэххэ, тиэрмини ким бастаан туттубутугар
эмиэ бол±омтону ууруохха наада, ол, μгэс курдук, норуот билэр, ытык-
тыыр дьоно буолааччылар. Оттон саха тылыгар урут оло±урбут аата
суох са²а ³йд³бμл киирдэ±инэ, са²а тиэрмини айарга, этэргэ дылы,
суол куруук а´а±ас.

Бэрэпиэссэр Н. К. Антонов бы´аарыытынан, былыр тыл силбэ´ии-
тинэн балачча элбэх са²а тыл μ³скээбит эбит. Бастаан, кырдьык, оннук
тыл о²о´уу (искусственнай) курдук к³стμ³н с³п, онтон, μ³рэннэххэ, син
да курдук буолан барар. Уопсайынан эттэххэ, урут ким да истибэтэх
тылын айарынан сиэри та´ынан μлμ´μйбэккэ, норуокка баар эрээри ум-
нуллан эрэр, аанньа туттуллубат буолбут тылы тиэрми²²э хото ту´а-
ныахха наада. (СПА)

168. Ту´улуу араа´ын туттан (киһиэхэ уонна тыыммат барамай-
га), хас да этиитэ толкуйдаан суруйу². Саҥарааччы тус сы-
һыанын биэриҥ. Сурук бэлиэтин туруору².

169. Аахпыт айымньыгытыгар ханнык ту´улуу баарын бол±ойон
к³рμ². Сөбүлээбит холобургутун усту², сурук бэлиэтин бол-
±ойу².

170. Уус-уран айымньыга киллэһик кэрчик туох суолталааҕын толкуй-
дааҥ. Саҥарааччы хайдах сыһыанын көрдөрөрүй?

I. 1. Радиола атыыла´ан оскуола±а бэлэхтиир, оскуола устуоруйатын
суруйуохтаа±ар, мас μμннэрэрдээ±эр, биллэн турар, чэпчэки. 2. Кыр-

100