Page 74 - ЛИТЕРАТУРА ААҔЫЫТА 3 КЫЛААС 1 ЧААҺА

лыргыттан тардар. Айылҕа кэрэтин эттэринэн-сииннэри-
нэн олус чугастык ылынар дьоҕурдаах худуо´унньуктар
тулалыыр эйгэҕэ бэйэлэрин сыһыаннарын, санааларын-
оноолорун пейзаж нөҥүө этэр кыахтара уһулуччу арыл-
лар. Пейзажтарга дьиҥнээх баар да, өй күүһүнэн айыл-
лыбыт айылҕа кэрэ сирдэрэ да ойууланаллар. Биһиги
саха худуо´унньуктарын айымньыларыгар («чыыстай» пей-
заж, куорат, тыа сирин уонна муора пейзажтара диэн
ааттанааччылары) көрүөхпүт.

Пейза´ы ойуулуур сүрүн ньыманан өҥү уонна кү-
лүк түһүүтүн сатаан туһаныы буолар. Кинилэр кыах-
тара муҥура суохтар. Хартыынаҕа сылаас уонна тым-
ныы өрүттэри кичэйии биир ойууну араастаан ылынар-
га көмөлөһөр. Холобур, Л.М. Габышев «Үҥкүр күһү-
нэ», «Күдэриктийэр күһүҥҥү күн куруйуута» (1951) диэн
хартыыналарыгар, «Хара муора. Силлиэ» (1946) диэн
маслянай кыраасканан оҥоһуллубут этюдыгар күһүҥҥү
көстүү ойууланар. Бастакы пейзажка күөх халлаан фо-
нугар күһүҥҥү ойуур кыһыл, саһархай уоттарынан кыы-
һар. Айылҕа туруга үрдүк маастарыстыбалаахтык дьүһү-
йүллүбүт*. «Күдэриктийэр күһүҥҥү күн куруйуута» диэн
дьоҕус болотунаҕа чыҥха атын күһүнү көрөбүт. Дьы-
лыгырас тииттэрдээх үрдүк кытыл, өрүс, былыттардаах
халлааҥҥа тардыстан барар хайаҕа тиийэн анньыллар күөх
дьирбии* сурааһын буолан көстөр саҕах. Үрүҥ көмүстүү
дуйунан, тымныы-хаҕыс өҥүнэн, сииктээх хойуу салгын
нөҥүө былыттаах күн бэркэ бэриллэр. Муора көстүүтэ,
үгүстүк этэллэринэн, «марина», ааптар дойду устун
айаннаабыт биир сырыытыгар айыллыбыт «Хара муо-
ра. Силлиэ» хартыына... Муора... Уһуга-муҥура көстүбэт
киэҥ далай... Айылҕа сүдү арыллааҥҥа бас бэринэр —
74