Page 165 - Литература 6 кылаас 2 чааhа

лэр, быһыы-майгы, персонажтар уратылара, сыһыаннара
арыллар.

Метафора (холуйан этии) — көстүү, эттик бэлиэ
өрүтүнэн атын эттиккэ, көстүүгэ холуйан тылы көспүт суол-
таҕа туттан этии. Холобур: тыал ыйылыыр, ойуур утуйар,
итии сүрэх, төлөннөөх эҕэрдэ, Дьокуускай ыллыыр-туойар.

Метонимия (кубулутан этии) — метафора көрүҥэ,
хоһуйан кубулутан этии. Холобур: сылгыны «үрүҥ сүүрүк»,
киһини «иннинэн сирэйдээх, икки атахтаах» дииллэр.

Мэтириэт — айымньыга суруйааччы дьоруой тас
көрүҥүн, сирэйин, дьүһүнүн, таҥаһын-сабын ойуулаа-
һынын литературнай дьоруой мэтириэтэ дэнэр (көр:
С.С. Яковлев — Эрилик Эристиин «Хачыгыр» кэпсээнин).

Пейзаж — айымньыга сири-дойдуну, айылҕаны ойуу-
лааһын, хоһуйуу (көр: Н. Лугинов «Нуоралдьыма чараҥар»
сэһэнин).

Перифраз — айымньыга хаста да хатыланар тылы
атын дьүөрэ суолталаах тылларынан ханарытан этии.

Ахтабын, Ахтабын... Ахтабын,
Төрөөбүт тымныылаах кыраайбын.

(С. Данилов. «Аптаах тыл».)

Ааптар Сахам сирэ диэн суруйарын оннугар «тымныы-
лаах кыраайбын» диир.

Риторикалаах ыйытыы этии — ыйытыы форматынан
этиллэр этии. Кини быһаччы эппиэти эрэйбэт, дьоруой
эбэтэр бэйиэт ис туруга күүрүүтүн, айманыытын кэрэһи-
лиир суолталаах.

Холобур: Тоҕо, сүрэҕим, суоһаҕын?
Тоҕо, хааным, куоһаҕын?
(С. Васильев. «Улуу Ильмень».)

Сюжет — айымньыга ойууланар, кэпсэнэр быһыы-май-
гы сүрүнэ.

Тэҥнээһин — көстүү, эттик атын көстүүгэ, эттиккэ
дьүөрэ, ханыылыы өрүтүнэн дьүөрэлээн этии. Үксүгэр
курдук, дылы тылларынан ситимнэнэр. Холобур: Икки
хара киис атахтаһан сыппытын курдук хаастаах.

Үрүҥ хоһоон — чопчу кээмэйэ суох, бүтэй уонна аһаҕас

165