Page 30 - Литература 7 кылаас 2 чааhа

Ааҕыы, ырытыы

Бэйэтэ эмтиэкэ

Смех — родной брат силы.

Нуучча өһүн хоһооно

Макаар — балаҕан баһылыга, алаас ытык иччитэ, арҕахтаах
эһэ бэйэтэ тахсан сылдьарын курдук оҕонньор.

Бу Макаар иһигэр ыалдьардаах этэ. Онтуката бэргээтэ.
Бэргээн эмиэ эмтэнэ мээрик буолла.

Эмтэниминэ. Макаар бэйэтэ эмтиэкэ эбээ.
Бу сайын кыыһа титириирдээбитэ. Ону Макаар эмтээн ту-
рардаах. Бастаан муустаах уунан саба ыспыта. Туһалаабатаҕа.
Онтон ынах кэнэҕэскитинэн саба бырахпыта. Эмиэ туһалааба-
таҕа. Онтон ууга умсары аспыта. Бэл, ол туһалаабатаҕа, хата
кыыһа чачайан өлө сыспыта...
Дьэ, эмтиэкэ!
Аны Макаар бэйэтэ ыарыйда. Онон, дьэ, эмтэннэ. Араа-
һынан барытынан эмтэннэ: баҕа да миинин истэ, эһэ да үөһүн,
ыт да сыатын боруобалаата. Туох да туһалаабат. Ыксаата,
ыарыыта өрө турда. Ыксаан, сарсыныгар эмтиэкэҕэ барда.
Эмээхсинин кытта илдьэ барда.
Киирэн кэлбиттэрэ — эмтиэкэ иһэ тобус-толору киһи: биир
кэм көп-көбүөхтэс, кып-кыймаҥнас, лоп-лоһурҕас, кып-кыы-
чырҕас, туп-туртаҥнас, күп-күлүмнэс.
Биһиги киһибит, Макаар, хараҕа иирдэ, мэйиитэ дөйдө,
туох да омуна суох тоҥ күөс холобурдаах таалан турда. Ол
да турдар ыпсыытын-хайаҕаһын сатаан булбата, хата, эбии
ыдьырыччы иирдэ. Өйүн дуома олоччу көтөн хаалла: аар-маар,
килээ-халаа буолан, аҕыстан тураахтаата эбээ кини киһи. Ону
көрөн, биир сиэстэрэ:
— Оҕонньоор, титириирдээбиккин дуу? Ол окуоскаҕа бар, —
диэтэ.
Макаар сиэстэрэ бастакы тылларын сатаан истибэтэ, арай,
төттөрүтүн кэлэн, куһаҕаҥҥа сэргэҕэ дэлэтэ дуо, «окуоска-
ҕа бар» диэбитин «кокуоскаҕа бар» диэтэ диэн тиэрэ истэн
таһаарда. Инньэ гынан өлө-хаала, муна-тэнэ, барбах икки

30