Page 251 - Литература 10 кылаас 1 чааhа

Кэпсээн — биир, арыт хас да бытархай олох тµгэннэрин
сиґилиир кылгас айымньы.

Сэґэн — биир киґи дьыл±атын ойуулуур, кірдірір айым­ньы.
Дьоруой оло±о, дьыл±ата атын дьон (дьоруойдар) быґыл­ аан­
нарга кістµµлэринэн, сыґыаннаґыыларынан тыктарыллан кір­
дірµллэр. Кээмэйинэн, ойууланар персонажтар, быґылаан­нар
ахсааннарынан сэґэн кэпсээннээ±эр быдан улахан.

Арамаан — олох, быґыы-майгы, араас дьон дьыл±алара ха­
бырыйсыытын, арыт бµтµн кілµінэ дьон, уопсастыба оло±ун сы-
тыы тµґµмэхтэрин ырыІалыыр, киґи, дьон-сэргэ уустук сыґыан-
наґыыларын ойуулуур улахан кээмэйдээх айымньы. АрамааІІа
биир кыґал±анан ситимнэммит хас да сюжетнай киллэґиктэр
баар буолаллар.

Дыраама — «сыана±а оонньоон кірдіріргі анаммыт, дьон
кэпсэтиитин ситиминэн айыллыбыт уус-уран айымньы, оонньуу»
(Софронов А. И.). Дьон майгыта-сигилитэ дыраама±а дьай­ ыы,
тыл-іс ніІµі бэриллэр. КірµІнэрэ: кэмиэдьийэ, трагедия, ды­
раама.

Дыраама (пьеса) — «трагедия уонна кэмиэдьийэ икки арды-
ларыгар турар, кµннээ±и олох утарсыыларын, киґи уонна уоп­
саст­ ыба хайдыґыыларын кірдірір айымньы» (Окорокова В. Б.).

Кэмиэдьийэ — аа±ааччыны, кірііччµнµ олох барбах кіс­
тµµлэрин, киґи кэдэрги майгытын сытыытык ойуулаан кµллэ­рэр,
дьон-сэргэ дьµµлµгэр таґаарар айымньы.

Трагедия — эйэлэспэт ій-санаа, тыІааґыннаах быґыы-
майгы уустук кістµµлэринэн ойууланар, µксµгэр хобдох (ілµµ-
нэн, эстиинэн) тµмµктэнэр оонньуу.

Резонёр — дыраама±а ааптар олоххо сыґыанын, идиэйэ-
тин биллэрэр персонаж. Резонёр, омос кірдіххі, быґылаан
сайдыытыгар улахан суолтата суох курдук ойо±ос дьоруой, ол
эрээри кини айымньы ис номо±ун, кµµґµн тута сылдьар уоба-
рас. Холобура, Кµлµк Сµідэр, Баґымньы.

Ремарка — дыраама±а ааптар быґаарыылара: быґылаан
буо­лар сирэ, эйгэтэ, оонньуур дьон уратылара (сааґа, таІаґа,
кірµІэ), соро±ор ис туруга.

Реплика — дьоруой атын сиргэ (уоґун иґигэр) саІата.
Лиирикэ — уйул±а, иэйии хамсааґынынан суруллубут айым­
ньы.
Лиирикэ сµрµннээн хоґоон куорматынан айыллар. Лиирикэ
со±отох уобараґа лириичэскэй дьоруой дэнэр. Лиирикэ±э хо­
ґоон, ода, баллада уо.д.а. киирэллэр.
Хоґоон — киґи ис туругун, уйул±атын ураты кµµстээх хам-

251