Page 39 - Литература 6 кылаас 1 чааhа
P. 39
АЙАР, АЙЫМНЬЫЛААХ ҮЛЭ
Алгыһы ким баҕарар (ийэ, аҕа, иитээччи, учуутал, оҕо
уо.д.а.) туттуон, туһаныан сөп. Сиэр-туом эрэ оҥоһуллар кэ-
мигэр буолбакка, хаһан баҕарар, саҥа да таһаарбакка, иһигэр,
ис дууһатыттан баҕаран туран чугас дьонун алҕаан арчылыы
сылдьара үтүө дьыала.
Эһиги бэриллибит олугу ситэрэн, доҕотторгутугар, балыс-
таргытыгар, бырааттаргытыгар анаан билиигэ-көрүүгэ тар-
дыһыыга угуйар, ол тардыһыыны күүһүрдэр алгыһы айарга
холонуҥ. Холобур:
Икки тэргэн кулгааҕыҥ
Истэрэ кэҥээтин,
Икки чоҕул хараҕыҥ
Көрөрө үксээтин.
Өйдүүрүҥ
Үксээн истин,
Билэриҥ
Дириҥээн истин…
Тыыннаах тыл
Айыыларга, иччилэргэ сµгµрµйэр аал уот, балыксыт алгы-
һын ааҕыҥ. Талбыт биир айымньыгытыгар алгысчыт сүгү-
рүйүүтүн, көрдөһүүтүн тутулун олуктарга наардаан көрүҥ.
Холобур, «Ыһыах алгыһын» былаанын биэрэбит:
1) Иччилэри тус ааттаан-суоллаан туһаайыы;
2) Кини үтүөтүн-өҥөтүн ааҕыы, махтаныы;
3) Хайҕааһын;
4) Аһатан, күндүлээн дьоллоох олоҕу көрдөһүү.
Суруйбуккун кэккэлэһэ олорор табаарыскынаан атастас.
Алгыс судургу былаана тахсан кэлбитин көрүҥ, аахпыт
алгыстаргыт тутулун кэпсэтиҥ.
Былааны уопсай чочуйан дуоскаҕа суруйуҥ. Алгыс туту-
лун өйдөөн хаалыҥ.
«Алгыһы ылбыт киһи күүһүрэр, чэпчиир, ырааһырар» диэн
ытык өйдөбүл ту´унан кэпсэтиҥ, санааҕытын этиҥ.
39
