Page 118 - Литература 7 кылаас 1 чааhа

Казаах норуотун суругунан литературатын төрүттээбит киһи-
нэн улуу Абай буолар. Казаах суруктаах-бичиктээх култуурата
төһө да түҥ былыр, түүрдэр бииргэ олорор кэмнэригэр, төрүт-
тэммитин иһин, суругунан литературата ааспыт үйэҕэ, хаһыат-
тар, сурунааллар уонна кинигэлэр тахсар буолбуттарыттан ыла,
саҕаламмыта. Суругунан литератураларын аҕалаатар аҕата буол-
бут Абай Кунанбаев казаах литературатын дьиҥ чахчы нова-
тора. Кини туох ханнык иннинэ поэзияҕа саҥалыы лирическэй
да, социальнай да, гражданскай да ис хоһоону уонна матыып-
тары киллэрбитэ. Абай биир суол умнуллубат өҥөтүнэн Пуш-
кин, Лермонтов, Крылов чулуу айымньыларын казаах тылыгар
тылбаастаабыта, олортон үгүстэригэр муусука айбыта буолар.
«Кэс тыл» диэн Абай прозаическай айымньылара дириҥ фило-
софскай ис хоһоонноохтор. Абай Кунанбаев биһиги Өксөкүлээх
Өлөксөйбүт курдук бу айымньыларыгар төрөөбүт норуотун аан
дойду култууратын баһылыырга ыҥырар. Абай хоһоонноро са-
халыы тылбаастаанан «Хотугу сулус» сурунаалга бэчээттэммит-
тэрэ.

***

Аҥаардас өй диэн — тымныы муус кэриэтэ,
Ону уулларыы — ол сүрэх үлэтэ,
Кыраттан тымтан турбакка, наҕыллык
Туттунар буолуоҥ — ол тулуур бэлиэтэ.

ӨЙ, СҮРЭХ, ТУЛУУР... Өскөтүн олору
Биир тэҥҥэ тутуоҥ — аатырыаҥ сотору,
Ити үс суолтан биир эмэ суох буоллун —
Киһи диэн аакка киирбэккин толору.

Өйө суох сүрэх — үтүөнү аҕалбат,
Сүрэҕэ суох өй — кэрэни ахсарбат...
Тус-туспа бараннар туһата суохтар,
Тоҕо оннугун — үөрэх да тобулбат.

Семён Руфов тылбааһа

118