Page 90 - Литература 7 кылаас 1 чааhа
P. 90
Уус-уран литература
Киһи аймах устуоруйатын устатын тухары дьон эҥин-эгэлгэ
ойууну-оһуору, ырыаны-тойугу, үҥкүүнү-битиини уо.д.а. айан,
көлүөнэттэн көлүөнэҕэ тиэрдэн, улам сайыннаран испиттэрин
билэбит. Ол хараҕы манньытар нарын-намчы оҥоһуктарыгар,
сүрэҕи долгутар кэрэ ырыаларыгар-тойуктарыгар бэйэлэрин
олохторун-дьаһахтарын, сирдэрин-дойдуларын, саныыр санаа-
ларын, баҕаларын, истиҥ-иэйиилэрин уус-ураннык ойуулаан
көрдөрөргө дьулуһаллара. Бу курдук уус-уран айар үлэ ускуус-
туба диэн бэрт киэҥ ис хоһоонноох өйдөбүл баарын билэргит
буолуо. Манна иһит-хомуос, таҥас-сап оҥоһугуттан аатырбыт
хартыынаҕа, скульптураҕа, дыбарыаска тиийэ, дьиэрэҥкэйдии,
ыллыы-туойа оонньууртан операҕа, балекка, суруйааччы кини-
гэтигэр тиийэ — киһи кэрэ-нарын уус-уран айыытын эҥин-эгэл-
гэ көрүҥэ бүтүннүүтэ киирэр. Ол даҕаны иһин ускуустуба үгүс
көрүҥнээх, элбэх салаалаах. Ускуустуба сүрүн көрүҥнэринэн
буолаллар: уус-уран литература, живопись, скульптура, муусу-
ка, архитектура, тыйаатыр, киинэ уонна да атыттар.
Ускуустуба араас көрүҥэ атын-атын ньыманан айыллаллар.
Холобура, худуоһунньук хартыынаны биитэр мэтириэти кыраас-
канан ойуулаан суруйар. Композитор муусуканы дорҕооннору
наардаан, дьүөрэлээн айар. Оттон суруйааччы туттар ньымата
уран тыл буолар. Кини кэпсээҥҥэ биитэр хоһооҥҥо, поэмаҕа
биитэр ромаҥҥа дьону, кинилэр майгыларын, үлэлэрин-хам-
настарын, санааларын, иэйиилэрин, айылҕа, олох-дьаһах хар-
тыыналарын уус-уран тыл көмөтүнэн ойуулаан тириэрдэр. Ол
иһин уус-уран литература тыл ускуустубата диэн ааттанар.
Саха литературата тыл ускуустубатын быһыытынан норуоп-
пут ааспыт уонна билиҥҥи олоҕун, инники кэскилин туһунан
ааҕааччыга уус-ураннык кэрэһэлиир.
90
