Page 87 - Литература 7 кылаас 1 чааhа
P. 87
ситэрэ ситэрэ уокка аҕыйах аҕыйахтык кымыһы кутар. Маны
бүтэрэн баран төттөрү арҕа диэкки эргийэн алҕыыр хара хар-
гыһы, кини куһаҕаны санаамна сүөһүнү өлөргө сүтэргэ тириэр-
бэтин диэн. Алҕыытын ситэрээт алҕааччы саҥарар: уруй! уруй!
уруй! Кини кэнниттэн бары дьиэ иһигэр баар дьон соол гур-
дук биир саҥанан саҥараллар. Алҕыыс бүтэрин гытта дьиэлээх
тойон бары ыалдьыттарын хонууга төгүрүччү олордор, йахтары
ураты; анаммыт дьон улахан чорооннорго айахтарга кымыһы
кутан туттартыыллар маанылаах ыалдьыттарга. Киннэр иһэ иһэ
аттыларыгар олорор киһиэхэ биэрэллэр. Бу гурдук бараталлар
икки үс сүүс киһи икки үс күөс быстыҥар бары алта сэттэ ула-
хан сири иһиккэ мунньуллубут кымыһы.
Кымыһы иһэллэрин бүтэрээт сүрүк аттары уон ордуга үстээх
түөрттээх үөрүйэх оҕолорго сыбытахты мииннэрэн көс аҥара
биэтэр биир көс сиргэ хаамынан ыыталлар. Анаммыт сиргэ
оҕолор аттарын эргитэн муҥунан сүрдэн мунньустубут дьоҥҥо
кэлэллэр. Хый хый диир оҕолор саҥаларын истээт бу дьон ха-
рахтара бары сырсан иһэр аттар диэкки эргийэллэр. Хуоппут
ат иччитин үөрүүтүн дьон хайаҕыытын сөҕүүтүн манна этиэххэ
түктэрии. Бу гэннэ ааттаах тустаччылары талан туһуннарал-
лар. Киннэр суоч чыгынньах соҕотох сыалайалаах эрэ хаалан
тустууларын быһыыта, эт этимэ көр көрүмэ, хайтах да атына
суох Нучча икки бөтүгүн өлөрсүүтүттэн. Бу тустан холоһон иһэн
биирдэрэ халтарыйан ду иҥнэн ду ат буола түстүн, биэтэр биир
илиитин сөмүйэтинэн сиргэ тийэ түстүн, кини баһыллыбытынан
охтубутунан ааҕыллар. Кини икки уруута сонун гытта сүрэн гэ-
лэн киниэхэ саба кэбиһэн бэйэлэрин мунньустубут ортолоругар
илдьэ бараллар. Охтубут төрдүн өргө диэри дэҥҥэ биэтэр ыал-
дьыбытыттан сүһүөҕэ өһүллүбүтүгэр уураллар. Кыайбыт тус-
таччы уруулара ыксалара буоллаҕына үтүө үөрүүнэн үөрэллэрэ
үтүө хайаҕалынан хайаҕыыллара бараныыта суох.
Тустар дьон бараналларын гытта эмиэ сыгынньахтанан сыр-
саллар. Оол гэннэ иккилии үстүү хаамыыга бэлиэ уураттаан аҥар
атахтарынан кылыйаллар. Бу гурдуктан атын майгылаах ойнуу суох.
Йахтардарын үҥкүүтэ үйэ үйэттэн уларыйбат. Сүүс да йахтар
буоллун, киннэргэ аҕыйах эр киһи кыттыһар, барылара төгүрүччү
туран илиилэрин ортотунан хапсан баран оргууйдук эргийэ ту-
руохтара хас да күөс быстыҥын ыллыы ыллыы «эгэйбинэ оҕолор».
87
