Page 83 - Литература 7 кылаас 1 чааhа

нан туолан турдахтарына сытыйары билбэттэр. Ат хоҥчоҕун
тириититтэн тикпит саары диэн этэрбэс ууну иҥэриэхтэҕэр,
түөрд биэс күнү мэлдьи ууну да кэһэн сырыттаххына, атаххын
быыкан да сиигитиэҕэ суоҕа. Оҥорбут тимир быһахтара уһугар
диэри өҕүллэр. Манан хамыйаҕы кытыйаны хаһан оҥороллор.
Оннук сымнаҕас аата, уйан тимири хорҕолдьун курдук кыһар
төһө да биитин сыппатымна сынтарытымна.

Таҥнар таҥастарыгар Саханы сэбэр диэххэ түктэрии, оол да
гыннар үрүт сонноро харарарын харыстыыллар. Эттэрин ыкса
кэтэр таҥастарын ырбахыларын кэппит күннэриттэн санныла-
рыттан сулан түһүөҕэр диэри иккитэ биэтэр үстэ сууйуохтара
эрэ сууйумуохтара эрэ.

Сылгы ынах сүөһү ыалдьарын эмтиир Сахаҕа барбах. Кин-
нэр хатылаабат гына эмтииллэр ыарыыны ис ыалдьарын игин
бааһы ымынахтаах ыалдьаллары харах ыарыыларын. Уҥуох
тостубутун, ханнык да сиргэ буоллар, киннэр биллибэт гына
эмтииллэрэ холобура суох.

Саха йахтарыгар үчүгэй сырайдаах элбэх. Киннэр эр киһи-
тэҕэр сэбэрдэр. Киэргэниини симэҕи бары йахтар хуолутунан
бэрккэ таптыыллар. Эр киһини баҕардыах майгыттан оҥоруу
киннэри да матарбатах. Бу майгыларын хайтах да кистиэхтэрин
баҕардаллар, киннэргэ кэлбит киһи сотору бэлиэтиэҕэ. Эрдэ-
риттэн ордук атын киһини таптыыр санааларын үөтүк кистиил-
лэр: хайаҕал тылы түс ааты бэйэлэригэр тохтотоллорун аакка
уураллар. Бу гэннэ киннэри куһаҕан кирдээх суоллаах чэпчэки
санаалаах йахтар ууһугар кытарыахха түктэрии. Эрдэрин аҕа-
тын ийэтин кырдьаҕас урууларын таҥара курдук ытыктыыллар:
киннэргэ аһаҕас бастарын сыгынньах атахтарын көрдөрбөттөр,
киннэр оһох уотун быһа уҥа диэки барбаттар, эрдэрин уруу-
тун Саха аатынан ааттаабаттар. Бу гурдуктан атын майгылаах
йахтар ханнык эрэ кырыктаах кыылынан көстөр, кини эрэ сор
суоллааҕынан ааҕыллар.

Түс майгылаах сытыы санаалаах дьиэмсэх йахтар биир ты-
лынан эрин баһа. Эрэ сүөһүтүн үбүн хамначчытын баһын барытын
киниэхэ туттарар. Кини бары дьиэ салайыытын тутар, эрэ таһыр-
дьатаҕы үлэни оттуур мастыыр сылгылыыр үлэни салайар, биэ-
тэр булду булттуур, атыыны атыылыыр. Оол гурдук сытыы йахтар
сүрбэ отут сүөһүтүнэн дьиэтиттэн толору кытыйаны оҥорор: аас

83