Page 80 - Литература 7 кылаас 1 чааhа

4. Ийэ барахсаҥҥа таптал долгутуулаах көстүүлэрэ ааҕааччыга
ханнык санаалары үөскэтэллэрий?

5. Эһиги санааҕытыгар, ийэ кэриэс тылын ис номоҕо, сүрүнэ
тугуй?

Саха уҥуоҕун үрдүгүнэн орто, оол да гыннар томуруон дьо-
нунан ааттаныах тустаах. Сырайдарын быһыыта хаптаҕайдыҥы,
муннулара сэб улахан, харахтара саһархай биэтэр хара, астара
хара көнө хойуу, бытык хаһан да үүммэт, эттэрин өҥүн хара
да үрүҥ да диэхтэн түктэрии: киннэр дүһүннэрэ биир сылга
үстэ түөрттэ улларыйар. Саас салгынтан сайын куйастан кыһын
тымныы уот суоһа иккиттэн Саха сырайын өҥүн ааттыаххын
сатыаҥ суоҕа. Билсэр да киһигин билиэҥ суоҕа саас биэтэр
сайын уһугар, хаччаҕа аһын аҕыйаҕыттан отун үлэтиттэн холлон
сырыттаҕына, сайын окко кириэҕин биэтэр күһүн уһугар, төһөҕө
үүт сүөгэй кымыс эт элбэҕиттэн уойан сырыттаҕына.

Кими да гытта сэрилэһимнэ сымнаҕас олохторун майгы-
тыттан киннэр хоһун эрэттэринэн ааттаныахтарыгар түктэрии;
оол да гыннар сымсаҕай сытыы хамнаныыларыттан эйэҕэс
тылларыттан майгыларыттан киннэр сир үрдүгэр үтүө дьон
биһин ууһугар кытарыллыах тустаахтар. Онон эбии киннэргэ
бу хайаҕал тиксэр: Саха бары бэрд көрсүө дьон. Киннэр киһи-
ни гытта кэпсэтээт сотору билэллэр бу кэпсэппит киһилэрин
санаатын майгытын көрсүөтүн, үрдүк тыл күүһүн эрэйэ суох өй-
дүүллэр, тыл маҥнайгы олоҕуттан кэпсэтиллиэх суолу тоһуйа
таайаллар, аҕыйах кубулҕаттаах Нучча көстүөҕэ арыттаах тыа
Сахатын түөкэйдиэх.

Төлөбүрэ суох ас үөл арай Сахаҕа баар. Манна Саха үтүө
сүрэҕэ күлүгэ суох көстөр. Саха балаҕаныгар киир: кини туох
аһа баарынан эйигин күндүүлүөҕэ; уон да хонукка олор, биир
да ый олор: мэлдьи тот буолуоҥ бэйэҥ даҕаны атыҥ даҕаны.
Бу иһин кини тугу эмиэ төлөбүр көрдүөҕүн сааттан ордук ула-
хан айыыга уурар. Кини этэр: «аһы үөлү таҥара биэрэр, бары
киһи аһаатын диэн; миэхэ баар, киниэхэ суох: бу туһуттан мин
таҥара биэрбититтэн бэрсиэх тустаахпын». Саха балаҕаны-
гар ыарый: бары кэргэн улларыһа эн тулаҕар буолуоҕа, бары
кыһалҕаҕын күүһэ тириэриэҕинэн толоруоҕа.

Кырдьаҕас оҕонньордорун бэрккэ ытыктыыллар: кинилэр сү-

80