Page 81 - Литература 7 кылаас 1 чааhа
P. 81
бэлэриттэн тахсыбаттар, кинилэри атаҕастыыры хоргутуннара-
ры буруйга айыыга уураллар. Аҕа, элбэх оҕолоох буоллаҕына,
киннэри дьиэлии дьиэлии бэйэтин аттыгар балаҕан тутан ураты
олордор, баайын майгытынан сүөһүтүттэн сэбиттэн бэрсэр. Бу
арарбыт уолаттара аҕаларын көҥүлүттэн хайтах да тахсыбаттар.
Аҕа, биир эрэ уоллаах буоллаҕына, кинини ураты арарбат; ара-
рыаҕа арай оччоҕо, төһөҕө бу уол ийэтэ өлбүтүн гэннэ кини атын
йахтары ыллаҕына, бу йахтартан саҥа оҕолор төрүөтэхтэринэ.
Саха баайын сүөһүтүн элбэҕинэн ааҕар; бу туһуттан сүөһүнү
үөскэтэр кини маҥнайгы санаата, маҥнайгы баҕата. Бу санаа-
тын дьоллоохтук ситэн баран кини атын сэби харчыны мунньар.
Арыгыга табахха бэрд баҕалаахтар: киннэргэ аһыахтарын
биэримэ, бу эрэ иккини биэр. Төһө да арыгылаах иһэн эн таа-
рый баай Сахаҕа, кини балаҕаныттан аттаныаҥ кууранах иһити
гытта. Манна арай биир сатабыл эйигин быыһыаҕа: баай Са-
хаҕа кэлээт эн биэр киниэхэ биир өсмүнэлээх ураты иһит ары-
гыта, бу арыгынан кини бары кэргэнниин уон тастыҥ доҕордуун
ситэ итирбитинэн көстүөҕэ, ситэ күндүүлэммитинэн ааҕыныаҕа.
Онтон эн кинини күндүүлүөҥ биир чаркынан, оччоҕо бырасты
эн арыгыҥ! Сарсыҥҥытыгар сахсайбыт иһиккин эрэ көрүөҥ:
«супту оборон ылла» диир тыл манна улларыйымына көстөр.
Саха кыһалҕаны кытаатан уйара холобура суох: икки үс күнү
аһаамна эрэн күчүмэҕэй үлэни үлэлиирэ киниэхэ барбах, үс
сааскы ыйга уу бээс иккини аһаан олорорун кини оол гурдук
буолуох тустааҕынан ааҕар. Бу гэннэ үчүгэй ас түбэстэҕинэ,
киннэр элбэҕи аһыылларын иһин сорох Нуччалар киннэри айа-
ҕымсахтарынан ааҕаллар. Саныыбын ким даҕаны киннэр курдук
хас да күнү ыйы мэлдьи аччык олорон оол гэннэ амтаннаах аһы
көрөн баран оннугу ымсы майгыта суох аһаамыаҕын.
Өһүөмдьү бары омук тыллаах киһи санаата. Оннук Саха
даҕаны, оол да гыннар Саха бу өһүөмдьү санаатын кимнэҕэр
даҕаны чэпчэкитик умнар, атаҕастаабыт киһи буруйун билинэн
баһын эрэ биэрдэр.
Сахаҕа бааллар куһаҕан суоллар. Бу суоллары мин киннэри
гытта кытта төрүөбүт майгыларыгар уурбаппын. Саха сүөһүнү
уоран сиир. Бу суолга түбэһэр арай дьадаҥыы киһи: уорбут
сүөһүтүттэн биирдэ иккитэ эрэ сиэҕин ылан баран сорҕотун
кэбиһэр. Мантан көстөр кини соҕотох аччыгын эрэ тоторуох
81