Page 129 - Литература 9 кылаас 2 чааһа

Аара ¥²кээн тордоҕо баара. Кини бүтүн этэ, ол эрээри
аана а´аҕас турара. Ньырбачаан ү³мэн кэлэн ³²³й³н к³рбүтэ
уонна аргыый доҕорун ы²ырбыта:

— Ничча, Ничча! Бу мин, Ньырбачааммын. Бааргын дуо?
Ким да киниэхэ хардарбатаҕа. Кыысчаан ону-маны ³²³²-
н³³бүтэ: тордох и´игэр тугу да ордорбокко, ³ст³³хт³р бары-
тын хомуйан илдьэ барбыттар этэ. Истиэнэтин буоллаҕына
биилээҕинэн хайыта сыспыттар. Ньырбачаан доҕорун Ниччаны
эмиэ хаан билик буолан кэбилэнэ сытарын к³рү³м диэн ыты-
рыктата санаабыта хата, дьолго, суоҕа.
Ньырбачаан, күлүк курдук тыа´а суох, талахтар быыстары-
нан элэс гыммыта, сиэ²²э тү´эн, сиэни кы´алыы үүммүт та-
лахтар быыстарынан улахан дьон суолун тумнан, оҕолор бэ-
йэлэрэ сылдьар ыллыктарынан, сэрэнэн, тула ³ттүн чуордук
кэтэнэ-кэтэнэ, аллара ³рүскэ киирэн испитэ. Кини бу ыллы-
гынан доҕотторун кытта туох да кы´алҕата суох ү³рэ-к³т³ т³-
´³л³³хтүк сылдьыбыта буолуой?! Оттон билигин кини хас хаа-
мыытын ахсын бары тыастан куттана, дьиги²нии и´эрэ. Талах
и´игэр утуйбут чыычаахтар киниттэн со´уйан «тирк» гына к³т-
т³хт³рүнэ, куйахата «дыр» гынаат, тохтуу тү´эрэ, сэбирдэх быы-
´ынан кутуйахтар сырсан тытыгырастахтарына, куттанан иэнэ
кэдэ²ниирэ. Сиэн и´игэр талах быы´ыгар тымныы, сииктээх,
лаппа хара²а этэ. Ол да гыннар Ньырбачаан кү²²э сүүстэ
сылдьыбыт ыллыгынан биирдэ да халты-мүччү тэбиммэккэ,
биир да хаппыт лабааны тосту үктээбэккэ, түү²²ү мэкчиргэ-
тээҕэр тыа´а суох баран испитэ. Ол и´эн кини эмискэ тохтуу
түспүтэ, сүрэҕэ айаҕар тахсыбыта: кулгааҕар дьон са²ата,
атах тыа´а и´иллэргэ дылы гыммыта. Кыыс суон ү³т т³рдүгэр
сыста түспүтэ уонна у´уннуук-у´уннук и´иллээбитэ. Бу сырыыга
туох да ки´и дьиксиниэх тыа´а и´иллибэтэҕэ. Арай сиэн уута,
тугу эрэ тулаайах кыыска сибигинэйэрдии, быыкаатык сүүрдэн
кулдьугуруура. Талахтар быыстарынан түү²²ү ³рүс, котокоон
биитинии, тымныытык килбэ²ниирэ.
Кини убайа туос тыытын ханнык аппаҕа кистээн турарын
үчүгэйдик билэрэ, чуо онно тиийбитэ. Дьолго, тыыны ³ст³³х-
т³р к³рб³т³хт³р этэ. К³рбүттэрэ буоллар, ол туос тыы сыыс-
чаанын тоҕута үктүүр туох дуоннаах буолуой?! Туматтар б³ҕ³
бытаан нэс тыылара кыыл тириитэ буолара, түргэн сырыылаах
тү³рэккэй туос тыыны абаа´ы к³р³лл³р³. Ньырбачаан тыыга
тиийэн баран, сэрэммиттии, ол-бу диэки к³рб³хт³³бүтэ — чу-
га´ынан туох да куттаныахха айылаах биллибэт этэ. £рүс ууту-

129