Page 60 - Литература 10 кылаас 2 чааhа

— Бастаан ына±ы ата±ыттан быалаан охтороллор, итиэннэ
тумсун тууйан баран эбэтэр айа±ар кыайан орулаабат гына
маһы симэн баран, иһин хайыталлар, итиэннэ түргэнник сиґин
µіґµн быґа тардан кэбиґэллэр. Онно ынах бэрт түргэнник
ілір, — диэтэ Сэмэн.
— Аата ааспытын иһин, эмиэ тугун үчүгэйэй… Охтор даа,
айа±ар маґы ук даа, иґин хайыт даа, бу ама ілін уІа илик
сµіґµгэ сор буолбат дуо? — диэтэ Хобороос бэргэнин диэки
буолан, эрин кынчарыйа-кынчарыйа.
Мэхээлэ өр дэлби тоІон, ына±ын хаанын барытын сµµртэ.
Даайа хааІІа муус уган баран, дэлби ытыйда. Хаана тахсара
а±ыйаабытын кэннэ, моонньун анныгар хомордоох уган ба-
ран, атахтарын иІиирдэрин бысталаан баран, тириитин сµлэн
бардылар. Ол ыккардыгар муус түннүктээх балаҕан иґэ ха-
раІатыйан барда. О±олор хардарыта уот тутан биэрэр буоллу-
лар. Ынахтарын тас таманнарын сµлэн ылан, о±олорго сэмсэ
биэр дилэр. О±олор ол ылбыт таманнарын, атын даҕаны эт-сыа
бытархайдарын: «Бу сэмсэбит», — дии-дии тус-туґунан ытыс-
тарыгар баар чонхой о±олоругар мунньан истилэр. Јр гымма-
тылар, ынахтарын сµлэн бүтэрэн, иһин оруу охсон биэрдилэр
дьахталларга. Дьахталлар, кыргыттарга кіміліґµннэрэн, истэ-
рин ыраастаабытынан бардылар. Эр дьон эттэрин ампаарга
таґааран кэбистилэр. Ол ыккардыгар дьахталлар эмиэ бµтэр-
дилэр истэрин ырытыытын. Даайа иґиттэн барытыттан талан
буґарда. Хобороос оһоҕоско хаан кутан кµіскэ эмиэ буґарда.
Оҕолор сэмсэлэрин µтэґэ±э тиґэн баран таґааран ампаар-
га ууран кэбистилэр, таІара±а сиэхпит, дэґэ-дэґэ. Кµіс ситэ
бyha илигинэ, быары таґааран бысталаан, чоҕочуга суулаан
баран, µтэґэ±э дэлби тистэ Хоной Мэхээлэ.
— Кµіс буста, таһаар эрэ, — диэтэ Мэхээлэ ойоҕор.
— Ыл, до±ор, эн да±аны кіміліс, тугу гына таах олоро-
±ун, — диэтэ Дыҥ Сэмэн ойо±ор.
— Хобороос, ыл хааны булкуйан биэр эрэ, аны сыстан хаа-
лаарай, — диэн эттэ Даайа бадьатыгар.
Хобороос кµіскэ хааны булуу туран эттэ: «Ылыҥ эрэ, быы -
каайык µтэґэтэ оҥорон аҕалыІ эрэ, быґыыта хааммыт сі-
бµлэґэн барбыт».
— Мэ, буспут буолла±ына таґааран сойутан кэбис, — диэтэ
Мэхээлэ ойо±ор бэлэмнээн олорор µтэґэтин биэрэ-биэрэ.
Даайа этин хобордооххо хоторон таґааран, остуолга уур-
да итиэннэ бэйэтэ миини хоторо барда. Мэхээлэ эти ылан

60