Page 71 - Литература 7 кылаас 2 чааhа

кус баара буолаарай диэн, кэлэн көрө турбутум. Арай арҕаа
диэкиттэн биир атыыр көҕөн алларанан соҕус көтөн миигин
үрдүбүнэн кэлбитин күөрэтэн түһэрдим. Онтон ити Уйбааҥка
тиийэн кэллэ: биһиги эмиэ үүт-үкчү маннык куһу тиргэбитигэр
иҥнибитин ылан баран куоттардыбыт диэн омуннаах-төлөн-
нөөх соҕустук кэпсээтэ. Ону мин, бэйи эрэ, бу «кырдьаҕас»
тугу этэрий дии санаан, көҕөммүн ылан көрбүтүм, кырдьык,
хаҥас дабыдалыгар туһах быһа киирбит суола баар эбит. Дьэ,
кырдьык, тиргэҕэ иҥнибит кус, итинэн буоллаҕына, кырдьык,
эһиэнэ эбит диэн ити Уйбааҥкаҕа көҕөммүн биэрдим. Онон
хата кускутун тутан, бултаабыт дьон быһыытынан кускутун
дьоҥҥутугар кэһии оҥостон, дьиэҕитигэр барыҥ! Ол кэннэ,
булчут дьон быһыытынан, аныгыскытын даҕаны тиргэҕитигэр
кус иҥиннэҕинэ, туһаҕыттан араараат, сонно тута моонньун
булгу эрийэр куолу. Оччоҕуна кус мөхсүбэт, этэ да собоо-
бот. Дьэ ол кэнниттэн тиргэни иитэр, оҥорор куолу. Айманар,
иирсэр диэн төрүт наадата суох. Көр, булчут туттунуута оннук
буолар баҕайыта. Уйбааҥка хоһуун! Кини миэхэ түбэһэ тиийэн
кэпсээбэтэҕэ буоллар, эһиги көҕөҥҥүтүттэн матар этигит. Мин
тугун билэн эһиэхэ аҕалан биэриэм этэй? Хата, дьиэбэр илдьэ
барыам этэ. Онон Уйбааҥканы мөҕөр сыыһа. Кини хайаҕыты-
нааҕар да сэргэх уонна хоһуун. Улааттаҕына, хойут үтүө, сытыы
булчут буолсу. Булду бултаан баран куоттарбыт киһи сонно
тутатыгар тор суолун тордуур, ир суолун ирдиир куолута, оч-
чоҕо түмүгэр кыайыылаах буолар. Онон Уйбааҥка маладьыас!
Чэ, мин бардым, быраһаайдарыҥ! — диэт, Бүөтүкээс соҕуруу
диэки хааман дуксуйа турда.

Оҕолор буоллаҕына Бүөтүкээс эппит тылын кырдьык даҕаны
диэбиттии болҕойон истэн туран бараннар: «Быраһаай, бы-
раһаай!» — диэбиттэрэ. Онтон үһүөн биир сиргэ үмүөрүс гына
түһэн бараннар, көҕөннөрүн эргим-ургум тутан, тиргэ туһаҕа
быһа киирбит суолун көрө-көрө:

— Кырдьык даҕаны... Кырдьык, биһиги көҕөммүт эбит.
Иэхэйбитиин! Хата буллахпыт. Дьэ дьиэбитигэр бара охсуох-
ха! Уйбааҥка туттун көҕөнү, — дэһэ-дэһэ, оҕолор үөрүү-көтүү
бөҕөнөн дьиэлэригэр сүүрэн бырдааттаһа турбуттара.

1937 с.

71