Page 160 - Литература 10 кылаас 1 чааhа

АНЕМПОДИСТ ИВАНОВИЧ СОФРОНОВ–АЛАМПА
(1886—1935)

Бөлүһүөк Авксентий Егорович Мор-
динов «Өскөтүн Алампа атын омукка
төрөөбүтэ эбитэ буоллар, аан дойдуга
аатырбыта ырааппыт буолуо этэ», —
диэн бэлиэтээн турардаах. Чахчыта,
Алампа Аан дойду таһыма таһымнаах,
өйө өйдөөх бөлүһүөк суруйааччы.

«Алампа» диэн тыл саха кулгааҕар
бэйэтэ муусука буолан лыҥкынаан,
кутуллан киирэр. Алампа — төрөөбүт
норуокка, дойдуга муҥура суох тап-
тал туоһута, бэйэни харыстаммат бэ-
риниилээх үлэ холобура, саха киһитин
үтүөҕэ-кэрэҕэ тардыһыытын көҕүлүүр,
номоххо кубулуйбут үтүө аат. «Саха омук дууһатын ымыыта»,
«атаҕастаммыт аанньал», «таҥара буолбут киһи, киһи буолбут
таҥара» — ити барыта киниэхэ норуот иҥэрбит ааттара.
Кини олоҕо бүтүннүүтэ төрөөбүт норуота сайдарын, үтүө
олоххо тиксэрин туһугар анаммыта. Ол курдук Алампа үйэ
саҕаланыаҕыттан үөрэҕи, сырдыгы тарҕатар үлэҕэ күүрээн-
нээхтик кыттыспыта, маҥнайгы хаһыаттары, сурунааллары
олохтоспута, саха судаарыстыбаннай тыйаатырын төрүттээ-
битэ.
Анемподист Софронов — суруйааччы быһыытынан сахаҕа
уус-уран литература үс көрүҥүн төрүттээбит, тылынан айыы
ньымаларын дэгиттэр баһылаабыт уһулуччу талаан. Кини бэ­
йэтин кэпсээннэригэр норуот олоҕун-дьаһаҕын, саха киһитин
күннээҕи кыһалҕатын хайдах баарынан чахчылаахтык уонна
ымпыктаан-чымпыктаан ойуулаабыта. Ол эрээри суруйааччы
айар кыаҕа, көһөҥө талаана, үрдүк маастарыстыбата ордук
чаҕылхайдык драматургияҕа көстүбүтэ. Ол курдук дыраама-
ларыгар саха киһитин олоҕу көрүүтүн, уратылаах майгытын
арылхайдык арыйбыта, киһилии киһи буоларга, көнө суолу
тутуһарга ыҥырбыта.
Биһиги омук быһыытынан чөл хааларбытыгар, куппут бө­
ҕөргүүрүгэр, бэйэни билиниибитигэр кини айымньылара ула-
хан суолталаахтар. Инникитин даҕаны, саха тыллаах баарын
тухары, саҥаттан саҥа көлүөнэлэр Алампа айымньыларыгар,

160