Page 243 - Литература 10 кылаас 2 чааhа

суруллубут айымньы. Эпос сµрµн кірµІнэринэн арамаан, сэ-
ґэн, кэпсээн буолаллар.
Кэпсээн — биир, арыт хас да бытархай олох тµгэннэрин
сиґилиир кылгас айымньы.
Сэґэн — биир киґи дьыл±атын ойуулуур, кірдірір айым ньы.
Дьоруой оло±о, дьыл±ата атын дьон (дьоруойдар) быґы лаан-
нарга кістµµлэринэн, сыґыаннаґыыларынан тыктарыллан кір-
дірµллэр. Кээмэйинэн, ойууланар персонажтар, быґылаан нар
ахсааннарынан сэґэн кэпсээннээ±эр быдан улахан.
Арамаан — олох, быґыы-майгы, араас дьон дьыл±алара ха-
бырыйсыытын, арыт бµтµн кілµінэ дьон, уопсастыба оло±ун сы-
тыы тµґµмэхтэрин ырыІалыыр, киґи, дьон-сэргэ уустук сыґыан-
наґыыларын ойуулуур улахан кээмэйдээх айымньы. АрамааІІа
биир кыґал±анан ситимнэммит хас да сюжетнай киллэґиктэр
баар буолаллар.
Дыраама — «сыана±а оонньоон кірдіріргі анаммыт, дьон
кэпсэтиитин ситиминэн айыллыбыт уус-уран айымньы, оонньуу»
(Софронов А. И.). Дьон майгыта-сигилитэ дыраама±а дьа йыы,
тыл-іс ніІµі бэриллэр. КірµІнэрэ: кэмиэдьийэ, трагедия, ды-
раама.
Дыраама (пьеса) — «трагедия уонна кэмиэдьийэ икки арды-
ларыгар турар, кµннээ±и олох утарсыыларын, киґи уонна уоп-
сас тыба хайдыґыыларын кірдірір айымньы» (Окорокова В. Б.).
Кэмиэдьийэ — аа±ааччыны, кірііччµнµ олох барбах кіс-
тµµлэрин, киґи кэдэрги майгытын сытыытык ойуулаан кµллэ рэр,
дьон-сэргэ дьµµлµгэр таґаарар айымньы.
Трагедия — эйэлэспэт ій-санаа, тыІааґыннаах быґыы-
майгы уустук кістµµлэринэн ойууланар, µксµгэр хобдох (ілµµ-
нэн, эстиинэн) тµмµктэнэр оонньуу.
Резонёр — дыраама±а ааптар олоххо сыґыанын, идиэйэ-
тин биллэрэр персонаж. Резонёр, омос кірдіххі, быґылаан
сайдыытыгар улахан суолтата суох курдук ойо±ос дьоруой, ол
эрээри кини айымньы ис номо±ун, кµµґµн тута сылдьар уоба-
рас. Холобура, Кµлµк Сµідэр, Баґымньы.
Ремарка — дыраама±а ааптар быґаарыылара: быґылаан
буо лар сирэ, эйгэтэ, оонньуур дьон уратылара (сааґа, таІаґа,
кірµІэ), соро±ор ис туруга.
Реплика — дьоруой атын сиргэ (уоґун иґигэр) саІата.
Лиирикэ — уйул±а, иэйии хамсааґынынан суруллубут айым-
ньы.
Лиирикэ сµрµннээн хоґоон куорматынан айыллар. Лиирикэ
со±отох уобараґа лириичэскэй дьоруой дэнэр. Лиирикэ±э хо-
ґоон, ода, баллада уо.д.а. киирэллэр.

243