Page 172 - Литература 11 кылаас 1 чааhа

СОФРОН ПЕТРОВИЧ ДАНИЛОВ
(1922—1993)

Аныгы саха литературатыгар Соф­
рон Данилов талааннаах прозаик бы­
һыытынан ураты сыанабылы ылбыта.
Сахалыы проза инники сайдыытыгар
дьоһуннаах хардыынан кини «Сүрэх
тэбэрин тухары» арамаана бэлиэтэм­
митэ. Софрон Данилов айар үлэтэ
Саха сиригэр эрэ буолбакка, Россия
литературнай кириитикэтин саамай
үрдүк сыанабылын ылбыта. Кинини
Россия биллэр суруйаач чытынан, от­
тон бу арамааны саамай ааҕыллар
айымньынан билиммиттэрэ. Арамаан
олоххо киһи, үөрэнэн хаалан, бэлиэ­
тии көрбөт итэҕэстэрин арыйар. Ол аата өссө 1960­с сыллар­
тан С. Данилов сэбиэскэй киһи олоҕун сатарытар, уопсасты­
ба сайдыытын атахтыыр киһи киһиэхэ сыһыанын, көрүнньүк
үлэ­хамнас үтүө быһыы курдук көстүүтүн сытыытык кирии­
тикэлиир. Уопсастыба олоҕор «улугуруу» тыына хайдах, туох­
тан үөскээн­үөдүйэн тахсыытын мындырдык көрдөрүүтүнэн
бу айымньы уус­уран тыл күүһүн, литература суолтатын бы­
һаарар биир туспа уратылаах. Манна хас биирдии персонаһы
ааҕааччы тус олоҕор сыһыаран өйдүүр, ылынар кыаҕын С. Да­
нилов иэйиилээх ойуулааһыннара, сэһэргээһиннэрэ, дьоруой­
дар итэҕэтиилээх мэтириэттэрэ уонна дьиҥ олоххо курдук
уустук ситимнэһиилэрэ дакаастаабыта. Ол аата саха литера­
туратыгар социальнай­психологическай проза биир бастыҥ
айым ньытынан, маннык уус­уран суруйуу аан бастакы улахан
ситиһиитинэн С. Данилов арамаана буолбута. Бу арамаан
С. Данилов суруйааччы быһыытынан ураты истиилигэр, ис­
тиҥник­иһирэхтик суруйар талааныгар тирэҕирэн үөскээбитэ.
Ол иһин «олох хараҥа өрүттэрин кырдьыктаахтык көрдөрөр»
айым ньынан, саха литературатын бүттүүнүн Россияҕа, омук
да дойдуларын таһымыгар билиһиннэрбит айымньынан лите­
ратуровед Д. Васильева «Сүрэх тэбэрин тухары» арамааны
ааттыыр.
П. В. Максимова-Сивцева

172