Page 28 - Саха тыла 8 кылаас
P. 28

1. Интэриэһинэй. Үс ханнык тылы кытта ситимнэһэрий?
              Үс үүт кэрэ аттаах киһи утары сүүрдэн кэллэ. (СВ)
             2. Бу этиини хайдах өйдүүгүнүй?
              Кини обургу оҕолор ортолоругар оонньуу тэрийсэрэ. (ДТ)

  38. Сыстыы ситимин суолтатынан тэҥнээ.

     Ыаҕас кымыс — ыаҕастаах кымыс — кымыстаах ыаҕас; таас үрэх —
таастаах үрэх; өрүү быа — өрүллүбүт быа — өрүүлээх быа; сыарҕа
мас — сыарҕалаах мас — мастаах сыарҕа — мас сыарҕа; таас түннүк —
таастаах түннүк — таастаммыт түннүк.

              Бэлиэтэммит кэрчиги тэҥнээн көрүү. Хайата ордугуй?

     — Били эн ыйытар доҕорум баччаҕа арҕаҕар киирэр кэмэ. (ИГ)
     — Били эн ыйытар доҕоруҥ баччаҕа арҕаҕар киирэр кэмэ.

           39. Бу ситимнэр синиэньимнэһэллэр дуо? Төһө уратылаһалла-
                    рый? Хайата ордук сахалыыный, литэрэтиирэлии нуормаҕа
                    сөп түбэһэрий?

     С³м³лμ³т билиэтэ — с³м³лμ³ккэ билиэт; муостан оҥоһук — муос
оҥоһук — муоһунан оҥоһук; иитэр сиэр — иитии сиэрэ; ыарыһах киһи —
балыыһа киһитэ — ыалдьар киһи; бэсиэдэ ыытар — бэсиэдэни ыытар;
эһэттэн күүстээх — эһэтээҕэр күүстээх; дьэдьэннээх күөрчэх — күөрчэх-
тээх дьэдьэн; сүбэһит учуутал — учуутал сүбэһит; ыччат үүнэр тэтимэ —
ыччат үүнэрин тэтимэ — ыччат үүнүүтүн тэтимэ; тар хааһы — тардаах
хааһы — тар хааһыта; уоллаах кыыс — кыыстаах уол.

  40. Бэлиэтэммит кэрчик хас, ханнык ситимнээҕин оҥкуллаан көрдөрүҥ.

     Төрөөбүт тыл — норуот үйэттэн үйэлэр тухары муспут өйүн-санаа-
тын, култууратын, үлэтин-хамнаһын, ырыатын-хоһоонун, майгы-
тын-сигилитин, муудараһын түмүгэ буолар. (А. Мординов)

             1. Иккис кэрчиккэ кини билэр диэн ситим баар дуо?
              Кини билэр оҕото; кини үөрэҕин билэр оҕото.
             2. Балар ситимнэрин ахсаана тэҥ дуо?
              Эриэн кыл сэлээппэ; үрүҥ кыл сэлээппэ.
             3. Тэҥниэххэ:

28
   23   24   25   26   27   28   29   30   31   32   33