Page 86 - Саха тыла 8 кылаас

138. Этиини аа±ы². Биир уустаах чилиэн уонна кэпсиирэ турар
миэстэтин булан к³рμ². Этии тылын саа´ылаан устуҥ.

Бы´аарыы: Нуучча тылын туруору тылбаастаан, билигин биир уустаах
чилиэннээх этии кэпсиирэтин бастакы чилиэн кэннигэр туруорар тμбэлтэ
к³ст³р. Холобур: Биһиги оскуолабытыттан быйыл үс о±о Бүтүн Арас-
сыыйатааҕы алымпыйаадаҕа кытынна, онтон биирэ — бастакы миэс-
тэ. — Биһиги оскуолабытыттан быйыл үс о±о Бүтүн Арассыыйатааҕы
алымпыйаадаҕа кытынна, онтон биирэ бастакы миэстэ буолла. Саха
тылын нуорматынан кэпсиирэ этии биир уустаах чилиэннэрин кэннигэр
туруохтаах.

1. Коля бастаан 5 хоруопканы о²орбут, онтон ³сс³ эбии 3-´μ. Коля
барыта хас хоруопканы о²орбутуй? 2. Бастакы оптуобуска 25 ки´и
олорбут, иккискэ — 3-нэн а±ыйах. Икки оптуобуска хас ки´и олорбу-
туй? 3. Быйыл 27 миэстэ бэриллибитэ, оттон былырыын 100. 4. Ити
к³м³нμ пиэнсийэлээхтэр харчынан ылыахтара, онтон атыттар табаар
чиэгинэн. 5. Сыл устата 700 таба ту´ата суох ³лл³, ол и´игэр 89 кыыл
сиэ´иниттэн. 6. Барыта 18 ты´. инбэлиит о±о баар, онтон 11 ты´ыын-
чата кыра эрдэ±иттэн. 7. Бμгμн кμнμс кыралаан ардыа±а, сорох сиринэн
кμμстээхтик.

БИИР УУСТААХ ЧИЛИЭНИ Т¥МЭР ТЫЛ

139. ¥с этиини тэ²нээн к³рμ². Туох атыннаахтар дии санаатыгыт?

1. Маахыс ханнык ба±арар уруокка ылбат-биэрбэт икки ардынан эп-
пиэттиир μгэстээх. 2. Маахыс ханнык ба±арар уруокка эмиэ да билбэт,
эмиэ да билэр. 3. Маахыс ханнык ба±арар уруокка ылбат-биэрбэт икки
ардынан эппиэттиир μгэстээх: эмиэ да билбэт, эмиэ да билэр. (Д)

Соро±ор этиигэ биир уустаах чилиэни тμмэр тыл баар буо-
лар: бары (барыта), туох барыта, туох да, ким барыта, маннык-
тар, о.д.а. Биир уустаах барамайы тμмэн ааттыыр тыл (холобур,
μμнээйи, хамсыыр харамай, к³т³р-сμμрэр, и´ит-хомуос, та²ас-
сап, о.д.а.) эмиэ тμмэр тыл буолар.

Тμмэр тыл биир уустаах чилиэни барытын солбуйуон с³п,
эмиэ биир уустаах чилиэн курдук халыыптаах, биир ыйытыыга
хоруйдуур.

86