Page 105 - Саха тыла 9 кылаас

Саха тылыгар IX кылааска
өрөспүүбүлүкэтээҕи

сүрүннүүр эксээмэн сорудаҕа

(ааптар Чиркоева Д. И.)

Эксээмэн үлэтэ 2 чаастаах.
Үлэ 1 чааһыгар 10 сорудах бэриллэр. Хас биирдии сорудах хору-
йун (эппиэтин) ыйыллыбыт миэстэҕэ, сорудах аллараа өттүгэр, бэйэҥ
суруйарыҥ ирдэнэр. Эппиэккин тэйбэккэ, сурук эбэтэр атын бэлиэтэ
суох суруй.
Үлэ 2-с чааһа икки сорудахтаах.
Бастакы сорудаҕы толорууга этиилэри, бэриллибит тыллары, си-
тимнэри туһанан, санааҕын ситимнээн, ыйыллыбыт тиэмэ ис хоһоо-
нун арыйан, бэйэ суруйуутун оҥороруҥ ирдэнэр. Суруйуу 100 тылтан
итэҕэһэ суох буолар.
Иккис сорудахха бэйэ суруйуутунан бэриллибит анал сорудахтары
толороҕун.

1 чааһа

Үлэ 1 чааһыгар бэриллэр сорудах наарданыыта маннык буолар.
4, 5, 6, 8, 9 — саха тылын морполуогуйатыгар билиини бэрэбиэр-
кэлиир ыйытыылар. Холобур, саҥа чааһын, тыл састаабын быһаарыы.
2 — саҥа дорҕоонугар сорудах. Холобур, аһаҕас уонна бүтэй дор-
ҕоон систиэмэтин уратытын, наарданыытын, уларыйыытын быһаарыы.
1, 10 — лиэксикэ ыйытыыта. Холобур, тыл суолтатын, араастарын,
биирдэм эбэтэр тыл ситиминэн бэриллэр тыл уратыларын быһаарыы.
3, 7 — сиинтэксис сорудаҕа. Холобур, этии арааһын, этиигэ тыллар
ситимнэһиилэрин, ситим араастарын, ньыматын быһаарыы.

1 чааһа

1. Бу этиини болҕойон аах, анаан бэлиэтэммит тылга майгынныыр (чу-
гас) суолталаах (синиэньимнии) 2–3 тылла эбии эппиэккэр суруй.

Халыҥ хаар саба түһэн кэбистэ, кистэммит үбү-аһы айылҕа бэйэ-
тинэн хорҕотто.

Эппиэтэ:

105