Page 121 - Саха тыла 9 кылаас
P. 121
эйиэхэ хаста кэлэ сырытта? — саҥарбатаҕын иһин бэйэтэ: —
Хаста эмэтэ...”
37. Уус-уран литератураҕа кэпсэтии (диалог) бу курдук суруллар:
хас биирдии киһи саҥата саҥа субурҕаттан уонна улахан буукубаттан
саҕаланар, иннигэр тириэ турар. Хабыычыка туттуллубат.
— Нохоо, кимҥиний бу? — Сааһыҥ хаскыный?
— Өлөксөйбүн. — Уон аҕыһым.
— Ким уолунаҕын? — Аата үчүгэйин!
— Ийэм оҕотобун.
Х о с б ы һ а а р ы ы.
1. Сирэй саҥа кэпсэтии (диалог) быһыытынан бэриллэр буолла-
ҕына, хас биирдии киһи саҥата хабыычыкаҕа ылыллар уонна атын
киһи саҥатыттан тириэнэн араарыллар.
“Хайа, ийэбит тиллэн эрэр дуо?” — “Бэйи, тиллээри гынан
эрэр, тохтооҥ!” — “Хайа, ыксаатыбыт дии, ийэбит тиллэн эрэр
дуо?” — “Бэйи, бэйи, ыксаамаҥ! Ийэҕит тиллэн эрэр, күүтэ тү-
һүҥ”. “Хонор сирбит төһө хаалла?” — “Табаларбыт ырбатахта-
рына, сэттэ биэрэстэ буолуо этэ. Оттон табаларбыт ырдахта-
рына, икки да көс буолан тахсыаҕа”.
2. Уус-уран литератураҕа ис санаа (ис саҥа), этиллибит кэриэтэ
өйдөнөн, сирэй саҥа курдук бэлиэлэнэр.
Онтон кини өйүгэр: “Эйигин бары ыарахаттары кыайыа дии
саныыбын”, — диэн тыллар охсуллан аастылар. Уонна кэргэнэ
күлэ олорорун көрөн: “Күлүмэ, Никанор, ити иһэ истээх...” —
диэн баҕарар да, тыла барбат.
3. Эрдэ этиллибит саҥа, диалог репликатыгар эбэтэр атын сирэй
саҥаҕа киирдэҕинэ, туспа хабыычыкаланар.
— Эйигин мин көрөр буоллум, — диэтэ Буута.
— Хайдах?
— Эн аҕаҥ: “Оҕобун оҕолор атаҕастыахтара, көрө-истэ сыл-
дьаар”, — диэтэ. Кини доҕорун көрсө түһээт: “Оҕонньор илдьит-
тиир: “Кулууп сэбиэдиссэйэ сэргэхситэ кэлэ сырыттын”. Онон
хомунан бара оҕус”, — диэтэ.
4. Сурук, тэлэгирээмэ, сытаата тыллара эмиэ хабыычыкаҕа ылыл-
лаллар.
Онтон балтыгар Сардаанаҕа бу суругу хайдах ылары-биэрэри,
кистиири суруйда: “Чэ, тоойуом, кытаат. Ыл пионердыы эҕэрдэ-
тэ. Мин үчүгэйдик сылдьабын. Ахтыма, сотору киириэм. Маны
кимиэхэ да этимэ. Чэ, оробуочай-бааһынай дьыалатын иннигэр
куруук бэлэм буол!” “Таба сүттэ, соппутуой, түргэнник кэлиҥ”
диэн бүгүн Олег бөһүөлэккэ түөрт тыллаах тэлэгирээмэни ылан
кыыһыран иһэр.
121
