Page 123 - Саха тыла 9 кылаас

Кэнники да үөрэниэхтэрэ. Билигин оскуола — производство —
үөрэх. 1931 сыллаахха Незаметнай — Дьокуускай — Незаметнай
хайысханан хайыһарынан аан бастаан айаннааһын буолбута.

2. Хабыычыка

41. Борохуот, массыына, хаһыат, сурунаал, уус-уран литература
айымньыта уо. д.а. анал ааттара хабыычыкалаах суруллаллар.

“М. Аммосов” теплоход, “Жигули” массыына, “Урал” матасыыкыл,
“Кыым” хаһыат, “Чолбон” сурунаал, “Сааскы кэм” арамаан, “Таат-
та” маҕаһыын, “Дьоҕур” оскуола, “Тобул” кулууп, “Саха омук”
түмсүү, “Хомус” ансаамбыл, “Сыккыс” куруһуок уо. д.а.

Х о с б ы һ а а р ы ы.
1. Ханалытыыта суох судургу өйдөнөр анал ааттар хабыычыката
суох суруллаллар.
В. Павлов аатынан “Сардаана” баабырыка, Дьокуускайдааҕы
педагогическай колледж, Өлүөнэ өрүс, Харыйалаах сайылыга.
2. Сүөһү, кыыл, сир аата хабыычыката суох улахан буукубанан
суруллар.
Харачаан (ынах), Сындыыс (ат), Баһырҕас (ыт), Толугур (алаас),
Хаҥалас улууһа.
42. Биирдии эбэтэр быстах тыллар маннык түбэлтэлэргэ хабыы-
чыкалаах суруллаллар: дьоҥҥо соччо биллибэт, киһи атыҥырыы
истэр тыла; эргэрбитэ эбэтэр адьас саҥата бэлиэтэнэр тыл; үгэргээн
этиллибит тыл; дьиҥнээх суолтатыттан ураты суолтаҕа туттуллубут
тыл.
Онно “нууччалаабытын” өйдөөн баран, Баһылай күллэ: “Тыра-
хачыыс” буола-буола, үөдэнтэн булбут тылым эбитэй”, — дии
санаата. “Тойонуом! Ыал аатыттан аастым, биир бастыҥ ына-
ҕым “эбэҕэ” өллө, соҕотох ынахтаах хааллыбыт”, — диэн аҕалара
тоҥхоҥноото. Хайа, бу “тойоммут” тыыннаах эбиккин дуу? Он-
но мин аҕам биир бухатыыры оонньуурга эмиэ “артыыс” буолбут.
“Киһи сиир” туойа — “сир сүөгэйэ”.
Х о с б ы һ а а р ы ы.
1. Атын киһи саҥатын үтүктүү, халыыбын уларытан хатылааһын
хабыычыкаҕа ылыллар.
Иван. Сэрэнэ сатаабытым ээ (тахсар).
Патефонов. “Сэрэнэн”. Эйиэхэ итиччэ “сэрэммит” киһи баар
ини.
— Тохтоо, Тит! — Иван Иванович хос иһиттэн өҥөйөн көрөр.
— “Тохтоо” буолбат.
2. Эрдэ ким эрэ эппитигэр сигэниини, олоҕурууну көрдөрөр кэр-
чик хабыычыкаланар.

123