Page 126 - Литература 7 кылаас 1 чааhа

 Риторическай ыйытыы. Ыйытыы этии туох уратылаах
дии санаатыгыт?

Тоҕо
Сүрэҕим, суоһаҕын?
Тоҕо
Хааным, куоһаҕын?
Иэримэ дьиэбэр
Ханнык биэбэккэм киирбэтий?
Сайылыгым толоонугар
Ханнык оҕом ырыата дьиэрэйбэтий?

(Сергей Васильев «Улуу Ильмень»)

 Риторическай туһаайыы. Күүһүрдүү этии уратытын ыры-
тыҥ:

Ээй! Ээй! Эһиги бэйэлээхтэр,
Этигэн илбис тыллаахтар,
Туруҥ, туруҥ! Туойуҥ!
Туруҥ, туруҥ! Чугдаарыҥ!

(П. Ойуунускай «Туруҥ, туруҥ, туойуҥ!»)

«Хоһоон тылыгар этиини оҥоруу ньымалара» диэн түмүктэ
суруйарга холонуҥ.

* Этиигэ тыллар үгэс буолбут бэрээдэктэрин уларытыы,
грамматика нуорматын кэһии инверсия диэн буолар. Поэзияҕа
элбэхтик туттуллар стилистическэй ньыма.

* Биир көстүүнү, өйдөбүлү маарыннатан атын өйдөбүлүнэн,
уларытан ааттааһын перифраз диэн ааттанар.

* Бэйиэт биир тылы, тыл ситимин, оннооҕор этиини хат-хат
төхтүрүйэн, чиҥэтэн хатылааһыны туттуута лирическэй дьоруой
иэйиитин долгутуулаахтык арыйарга көмөлөһөр.

* Риторическай туһаайан этии диэн ханнык эрэ биридимиэк-
кэ, көстүүгэ, айылҕаҕа, киһиэхэ туһаайан этии ааттанар. Манна
этиллэр санаа ааҕааччыга иэйиилээхтик тиийэригэр көмөлөһөр.

* Риторическай ыйытыы. Бэйиэт ааҕааччыны кытта кэпсэ-
тэр, үөрүүтүн-хомолтотун үллэстэн, ыйытыы этии форматын
туттар.

126