Page 114 - Литература 9 кылаас 2 чааһа

чэ диэн ааттыыллара. Кини кыырыктаах ү²үүтүн уонна ала-
²аалаах нимчикатын аттыттан ха´ан да араарбат этэ.

Ыраах ханна эрэ эмиэ суор халаахтаабыта.
Суор — ку´аҕан к³т³р. Кини собулҕаны то²суйар эбэтэр
кыаммат, к³мүскэлэ суох буолбут кыылы булан, бастаан тыын-
наахтыы хараҕын о²он баран, тобулута то²суйан сиир. Ньыр-
бачаан суору с³бүлээбэт этэ. Кини туох эрэ хаан тахсыах,
б³лү³х уобуох буоллаҕына сырыыргыыр диир буолара ийэтэ.
Оттон мохсоҕол оннук буолбатах, букатын атын. Кыырт мох-
соҕол күү´үнэн сабырыйан, хотоҕойунан хотон а´аҕастык бул-
дун тутар. Кини собулҕаны ха´ан да то²суйааччыта суох, итии
хаан а´ылыктаах. Кинилэр аҕаларын уу´ун бары кырдьаҕаста-
ра кыырт мохсоҕолу олус ытыктыыллара. Биирдэ Ньырбачаан
ону ийэтиттэн ыйыппытын: «Тыый, улаханнык са²арба! Кини
би´иги т³рүппүт буолар», — диэн буойан кэбиспитэ. Ийэтэ
эрэйдээх билигин баара буоллар ньии! Ньырбачаан ү³´э тыын-
на, эмиэ эргичис гынна.
Тордох ортотугар оттуллубут уот умуллан, кы´ыл чохтор эрэ
кытара сыталлара. Араан анараа ³ттүгэр иикээртыга хатарыл-
ла ыйаммыт илээ²ки сыта дыргыйара. Уулаах былыттар су-
бу чуга´аан, намы´аан, холомо ураатын быы´ынан элэ²нэ´эн
аа´аллара к³стүбэт буолбута быданнаабыта. Билигин, түүлээх
мэ²кэрэ и´инии, түлэй хара²а этэ. Ньырбачаан, хара²аттан
куттана санаан, убайын ³ттүгэр сыстыбыта уонна уоскуйбут
курдук буолбута.
Т³тт³рү-таары к³´³ сылдьыбыт чопчоколоруттан бу киэ²
айаа²²а кэлбиттэрин Ньырбачаан бэрт чуолкайдык ³йдүүр.
Кинини ийэтэ таба мэ²кэрэҕэ уган аҕалбыта. Оҕо ма²най бу
урут к³рб³т³х киэ² айаанын муодарҕаабыттыы тула к³рбүтэ.
У²а ³ттүлэригэр түргэн сүүрүктээх ыраас уулаах улахан ³рүс
устан долло´ута сытара. Оттон ха²ас ³ттүлэригэр киэ² кү³л
мэндээрэрэ.
Мэкчэ хо´уун дьонун — тү³рт уон ура´а То² Биистэри —
кү³лтэн ³рүскэ тү´эр сиэн т³рдүгэр тү´эртээбитэ. Манна
ыраас кырдалынан ү³мэн кэлэр эбэтэр сиэни кэ´эн туораан
биллэрбэккэ, ³мүтүннэрэн, саба тү´эргэ бэрт уустук этэ. £с-
т³³хт³р ³ск³түн күүс уонна ахсаан ³ттүнэн ба´ыйан кырда-
лынан тоҕо аа²наан киирэр түбэлтэлэригэр, ³ст³³хт³рг³ ку-
раанах тордохтору хаалларан баран, сиэн хаа´ыгар киирэн
биллибэтинэн ньылбыс гынан хаалыахха эмиэ с³б³. ¥гүстүк
кыргыспыт, кыайыы ³р³г³йүн, кыайтарыы му²ун да билбит

114