Page 110 - Литература 9 кылаас 2 чааһа

тары эрэ к³р³р³. Ол барыта киниэхэ, урут бачча үгүс ки´ини
к³рб³т³х, бачча үгүс са²аны истибэтэх, онтон д³йбүт, со´уй-
бут ки´иэхэ, ханнык эрэ ынырык түүл курдук этэ. Кини, ыттар
хаайбыт б³р³л³рүнүү, ким са²арар да ол диэки тула эргичи²-
нии турбута. Даҕанча оннооҕор бу кини тула ү³мэлэ´эр дьон
хас биирдии тылларын ³йдүүрүн, кини курдук эмиэ Туматтар
буолалларын, бэл диэтэр кинини тутан аҕалааччы ханнык да
хо´уун буолбатаҕын, Акаана диэн кыыс булт кэрийэ сылдьан
киниэхэ түбэ´э түспүтүн э²ин ү´ү-бадах курдук ³йд³³бүтэ буо-
лан баран, онтон со´уйар да кыаҕа суох д³й³ таалан турбута.

— То² Бии´и били биир суолбутугар туттуоҕу²! — диэбитэ
сирэйигэр баас оруннаах саа´ырбыт ки´и.

— Кэнгэдэ хо´уун с³пк³ этэр. Хата, кырдьык инньэ гы-
ныаҕы².

— Кыргыс сэбин хаанныахпыт!
— Хаан та´аарыахпыт! Хааны! Хааны!
Сирэйигэр чэрдээх ки´и соруйбута:
— Бэнчимэ! Күнэгэ! Икки ³ттүттэн ылы²!
Кытарар уот кы´ыл та²астаах кылгас ү²үүлээх икки эр
бэрдэ ыстанан кэлэн айдаантан алаадыйан турар Даҕанчаны
икки о²кумалыгар түспүттэрэ. Даҕанча ханна илдьэллэрин бу-
катын да сэрэйбэккэ, кэчэспэккэ даҕаны, со´оллорун хоту дэл-
лэрийэн испитэ. Кинини чугас баар суон баҕаналарга үс сиэл
быа туора тардыллыбыт холомоҕо илдьэн аан утары туруоран
кэбиспиттэрэ. Уол уонна холомо икки ардыгар куоллараан тах-
сар гына икки а²ыы силэллэн сэлэлии туруммуттара. Тугу эрэ
улаханы күүтэрдии, айдаан-куйдаан соҕотохто нам барбыта,
бары холомо дьиэлин диэки хайыспыттара. Даҕанча, кинини
эмискэ д³йүппүт үгүс ки´и күйгү³нэ ах баран, дьэ ³йүн-т³йүн
булуммута уонна эмиэ, туох буоларай диирдии, холомо аанын
кэтэспитэ. Кини холомоттон сулбу ыстанан тахсыах тугу баҕа-
рар күүтэрэ: ³йүн-т³йүн булунан, э´этэ кинини эрчийэрин са-
ҕанааҕы курдук, бары и²иирэ-ситиитэ барыта күүрэн дыгы-
наан бэлэм турбута.
Оттон холомо и´игэр буоллаҕына туох эрэ тыа´а сири тү-
гэҕинэн дири²ник, иччилээхтик ньиргийэрэ, ким эрэ суор-
дуура, та²алайын та²сыйан ча²ыргыыра. Онтон эмискэ ки-
´и олус улаханнык кыламмыта, холомо тирии дьиэлэ тэлэллэ
түспүтэ уонна ба´ыттан атаҕар диэри кыа хаа²²а тү´эн тах-
сыбыттыы кы´ыл ки´и, ү²үүтүн биитэ кылбайбытынан, ньыл-
бы ойон тахсыбыта. Суордуу кылана-кылана ³рүтэ к³тү³лээ-
битинэн үс сиринэн тардыллыбыт үс ³рк³нү бы´ыта түспүтэ,

110