Page 106 - Литература 9 кылаас 2 чааһа

Бэрдьигэстээх Дэбэҥдэ

Даҕанча ³рүс кытыытынан а´аҕас кумаҕынан барыаҕын дьу-
лайбыта, сыыры ³р³ дабайан бэрдьигэс хойуутук үүммүт тыа-
тыгар тахсыбыта. Били э´этэ Бакамда эппитин курдук, Тү²кэ-
тэх ³рүс Киэ² Кэллээмэ эбэ хоту²²а тү´эр т³рдүгэр баар
Бэрдьигэстээх Дэбэ²дэ буоллаҕа дии санаабыта уонна онно
олорор Тумат биистэрин к³рдүү, ³рү´ү кэрийэ баран испитэ.
Э´этэ эппитэ кырдьык буоллаҕына, Тумат биистэрэ ку´у, ба-
лыгы бултаары, табаларын ү³нтэн күрэтэн, ³рүс чэлгиэнигэр
сайын аайы тохтуур, тоҕуоруйар сирдэрэ мантан чугас буо-
луохтаах этэ.

Бэрдьигэстэр быыстарыттан улардар к³т³н тилигирэ´эл-
лэрэ, бочугурастар быычыгыра´аллара, сэргэх туртастар мас-
тар быыстарынан элэ²нэ´эллэрэ. Айаннаан и´эр уол кинилэр-
гэ кы´аммакка, соруктаах аханнык иннин хоту ³рүс хаа´ынан
хааман испитэ. Эмискэ тыал уларыйан салгын ³рүстэн охсу-
бута. Даҕанча билигэс муннугар буруо сыта субу баардык
саба биэрбитэ. Со´уччута уонна чуга´а бэрдиттэн уол бэр-
дьигэстэр быыстарыгар хаптас гыммыта уонна тыа´а суох
и´ийэн сыппыта. Ол оннук туту´ан турар чугастык уот сиэ-
бит балыгын у²уоҕун бэлиэ хабархай сыта ыы муннугар ас-
пыта. Сэппэрээк быы´ыгар бүкпүт уол кирийиэҕинэн кирийэн
сыппахтыы түспүтэ, ол эрээри чуга´ынан ки´и баар сибики-
тэ биллибэт этэ. Арай ханна эрэ тэйиччи үгүс ки´и күүгээнэ
тохтообокко сири түгэҕинэн аймала´а дуора´ыйан и´иллэрэ.
Даҕанча билиэн-к³рү³н баҕата кинини ³р сытыарбатаҕа: бэр-
дьигэс быы´ынан аргыый ү³мэн иннин хоту сыылбыта. Балач-
ча барбахтаабытын кэннэ эмискэ хаххаланан и´эр сэппэрээгэ
арылла биэрбитэ — сыыра бы´а ыстаммыта, икки тиит устата
үрдүктээх таас эркин буолан туруору аллара түспүтэ. Даҕанча
иннигэр дьикти к³стүү нэлэс гыммыта: туруору таас сы²а´а
анныгар киэ² к³н³ кытыл ³рү´ү кырыйа тардыллыбыта, онно
таас эркинтэн тэйиччи, ох саа оноҕо´о кыайан ылбат сиригэр
бэрт үгүс буор холомолор бачыгыра´ан олороллоро. Холомо-
лор ортолоругар хонууга, ³рүс үрдүгэр, киирэн эрэр күн сар-
да²атыттан ³сс³ ордук кытарымтыйан к³ст³р кы´ыл та²астаах
дьон ү³мэлэ´э сылдьаллара. Даҕанча к³рб³т³ҕүн к³р³н кири-
йиэҕинэн кирийэн, хаптайыаҕынан хаптайан, сири кытта сир
буолан баран, ол дьикти к³стүүнү кэтээн к³р³ сыппыта.

Даҕанча иннигэр аллараа кытылга б³лү³хсэн ү³мэлэ´э сыл-
дьар уот кы´ыл та²астаах дьон кини к³рдүүр, ыйдаран кэлбит,
үллэр туман курдук үгүс Тумат омуктар буолалларын билбитэ,

106