Page 123 - Литература 9 кылаас 2 чааһа
P. 123
охсубут сытыы бы´аҕа килбэ²ниирэ: оонньуурдар о²о´уллаат,
тү´эн сүүрбүтүнэн-к³ппүтүнэн бараллара. Ол аайы Ньырба-
чааннаах олус ү³рэллэрэ: Нь³³кү, бырдах сиир б³д³² сыгын-
ньах т³б³түн тарбана-тарбана, £р³г³ч³й илиитин хас хамсаа-
´ынын к³түппэккэ, муннун ³р³ сы²а-сы²а одуула´ара, Ничча
хас кыыл ойон түстэҕин аайы ү³рэн кыракый чараас ытыста-
рын та´ынара, оттон Богдуу буоллаҕына тутаары сыы´а-халты
харбыыра.
Ийэлэрэ-аҕалара иккиэн баалларына ити кинилэр үгэстэрэ
этэ: хаар уулуннар эрэ ким да к³рб³т сиригэр хонууга баран
£р³г³ч³й кистээн буорга к³м³ сылдьар ´элии муо´ун хостоон
ылан, араас оонньуурдары о²орорун таптыыра. Оттон ки-
нини баты´а сылдьар оҕолор тулалыы туран, ону к³р³лл³р³,
бүтэрдэҕинэ ылан оонньууллара. Ньырбачаан убайа муостан
араа´ы бы´ан о²орорун олус диэн с³бүлүүрэ — кини муо-
´у уонна сытыы бы´аҕы туттаҕына утуйарын да, а´ыырын да
умнара. Ол гынан баран ити дьарыгын туора дьонтон, ордук
аҕатыттан, олус кистиирэ. Аҕата кини хо´уун буолуохтаах уола
ол курдук солуута суохха күнүн-дьылын сүтэрэрин с³бүлээбэ-
тэ эрэбил этэ.
Кыыллар кэннилэриттэн Ньырбачаан убайа хаты²ыркаан
кыысчааны о²орбута. Кини сип-синньигэс моонньун хаймыы-
лыы түспүт уп-у´ун, хап-хара баттаҕын үс сүүмэхтэрэ синньи-
гэс биилигэр диэри намылыспыттар этэ. Ыйаастыгас харах-
тара, к³п хаастара, сү´ү³хтээх үрдүк мунна, чараас уостара
кинини ис киирбэх, ол эрээри букатын туспа к³рү²нүүллэрэ.
Ньырбачаан ха´ан да, ханна да харахтаабатах о´уордаах-
ойуулаах соннооҕо, эмиэ кинилэр тордохторугар кимиэхэ да
суох иннинэн-кэннинэн намылыспыт кылыгырас к³мүс симэх-
тээҕэ, куорсуннаах хороҕор бэргэ´элээҕэ, ойуу-мандар этэр-
бэстээҕэ. Ньырбачаан бу дьикти, ха´ан да к³рб³т³х кыы´ын
хара ма²найгыттан тас к³рү²үттэн олус диэн дьулайа, толло,
ол эрээри с³бүлүү к³рбүтэ.
Убайа ити кыы´ы ´элии муо´уттан кэнники улаатан баран
о²орор буолбута. Биир сайын кини аҕатынаан уонна Чымпа-
лыын бэрт у´уннук сүтэ сылдьыахтарыттан ыла, урукку кур-
дук, оҕолору мунньан олорон оонньуура тохтообута. Убайа
кистээн хоонньугар укта сылдьан, бэйэтиттэн араарбакка тугу
эрэ бэркэ кичэйэн о²орорун Ньырбачаан бэлиэтии к³рбүтэ.
£р³г³ч³й оҕолор к³нн³рү оонньуурдарын ³р гыммакка түргэн-
ник о²ороро. Ол гынан баран кини кэнники оонньууру у´уннук
да у´уннук о²орбута. Ньырбачаан тоҕо кистиирин муодарҕаан,
123