Page 44 - Саха тыла 6 кылаас

ААТ ТЫЛ

Ханнык баҕарар тылга икки тутаах, улахан бөлөх баар:
аат тыл уонна туохтуур. Балар, атын саҥа чаастарыгар тэҥ-
нээтэххэ, морполуогуйалыы бэлиэлэрэ быдан үгүс. Итиннэ
сүҥкэн сиинтэксистии оруоллара эбиллэр: туһаан, кэпсиирэ.

10 §. Аат тыл — бөдөҥ саҥа чааһа

73. Лиэксикэлии суолтаҕа олоҕуран, аат тыл бөлөҕүн уоп-
сай суолтатын этиэҕиҥ.

1. Эбэ, балыс, аҕа. 2. Оҕус, ыт, ат. 3. Сандалы, орон,
сыарҕа. 4. Күн, былыт, кустук, тыал. 5. Дуобат, тустуу, мас
тардыһыы. 6. Амма, Тойбохой, I Хомустаах. 7. Тиргэлээһин,
быһыт быһыыта, андаатардааһын, туулааһын. 8. «Чөөчө»,
«Дьикти саас», «Кыым», «Чолбон».

Барамай, тыынар тыыннаах, айылҕа көстүүтүн, ха-
йааһын аатын бэлиэтиир уонна к и м ? т у о х ? диэн
ыйытыыга хоруйдуур тыл аат тыл дэнэр.

Саха тылыгар киһини эрэ бэлиэтиир аат тылга
к и м ? диэн ыйытыы турар. Бу — түҥ былыр олох-
суйбут үгэс. Онтон атын аат тыл барыта т у о х ? диэн
ыйытыыга хоруйдуур. Итинэн саха киһитэ бэйэтин
атын барамайтан быһаччы араарар.

Аат тыл сүрүн анала — ааттааһын. Бу саҥа чааһа
суолтатынан икки араастаах:

• уопсай аат биһигини тулалыыр араас барамайы,
өйдөбүлү, көстүүнү түмэн, бөлөхтөөн бэлиэтиир. Ман-
на тыл түмэр кыаҕа-дьоҕура арылхайдык арыллар. Xо-
лобур: тылдьыт, кулунчук, үрүйэ, доҕордоһуу, дьол,
хаамыы, холорук;

44