Page 8 - Литература 6 кылаас 1 чааhа
P. 8
Норуот тылынан уус-уран айымньытын
көрүҥнэрэ
Норуот, дьоҕура арааһын, үгүһүн курдук, тылынан уус-
уран айымньытын эгэлгэтэ эмиэ элбэх. Фольклору, ис
хоһоонунан, уус-уран уратытынан наардаан, к³рүҥнэргэ
араарабыт.
Саха норуотун тылынан уус-уран айымньытын сүрүн
көрүҥнэринэн: ырыа, тойук, таабырын, өс хоһооно, ча-
бырҕах, сэһэн, номох, остуоруйа, олоҥхо буолар.
Көрүҥ (жанр) диэн тугун өйдүүргэ, холобура, ырыа-
ны кытта сэһэни, таабырыны кытта өс хоһоонун тэҥнээн
ырытан көрдөххө, кинилэр уратылара чуолкайдык көстөр.
Норуот тылынан уус-уран айымньытын икки саамай
кыра көрүҥµн: таабырыны уонна өс хоһоонун ылан кө-
рүөҕүҥ. Болҕойон ааҕыҥ, таабырыны таайыҥ, ³с хоһоон-
норо этэр ис номохторун быһаарсыҥ, көрүҥ быһыытынан
уратыларын ырытыһыҥ.
Аан дойдуга туохтааҕар да күүстээх туох баарый?
Үөрэх баар — бараммат баай.
Илиитэ, атаҕа да суох буоллар, барыга үөрэтэр баар
үһү.
Кинигэ — киһи өйдөөх сүбэһитэ.
Норуот айымньытын сүрүн ис хоһооно
Норуот тылынан уус-уран айымньытын хайа баҕарар
көрүҥүн ааҕан, ырытан көрдөххө, норуот олоҕун араас
өрүтэ ойууланар, хоһуйуллар. Норуот тылынан уус-уран
айымньытын чинчийээччилэр (фольклористар) уонна но-
руот олоҕун историятын, тылын, култууратын үөрэтээч-
чилэр (историктар, этнографтар, тыл үөрэхтээхтэрэ) —
бары фольклор ити боппуруостары чинчийиигэ баай,
бараммат ис хоһоонноох матырыйаал буоларын бэлиэ-
тииллэр.
Норуот тылынан уус-уран айымньытыгар кини үтүөҕэ,
кэрэҕэ, дьоллоох олоххо дьулуһуута, охсуһуута, эйэҕэ
баҕарыыта уус-ураннык ойууланар.
8
