Page 91 - Литература 6 кылаас 2 чааhа

АЙЫЛҔА, КИҺИ, ИСТИҤ ИЭЙИИ

Киһи барахсан өрүү өрө тутар, ис-иһиттэн иэйэн тап-
тыыр, тардыстар үс тугунан да солбуллубат өйдөбүллээх.
Ол — Төрөөбүт дойду, Ийэ уонна Ийэ тыл. Үтүө киһи ити
үс тылы кытта ситимнээх тугу барытын олох ураты күн-
дүтүн эргийэр киинин курдук сыаналыыр. Киһи олоҕо,
кырдьык да, ити үс тыл, өйдөбүл ситимин иһигэр эргийэр.
Ийэни, Ийэ дойдуну, Ийэ тылы үҥэр таҥара, үрдүк суут,
сиэр, суобас эргиирэ, кэрдииһэ оҥостубут дьон өлөн-ох-
тон биэрбэттэр. Төттөрүтүн, төһө да тус олохторугар
ыарахаттары көрсүбүттэрин иһин, сайдан-үүнэн, үрдээн,
тыыллан-хабыллан иһэр аналлаахтар.

Айылҕа, киһи, истиҥ иэйии... Ханнык баҕарар киһи тө-
рөөбүт сирдээх-уоттаах буолар. Киһи ийэ айылҕатын кыт-
та алтыһар, олоҕу күүстээхтик таптыыр буоллаҕына, сир
үрдүгэр чиҥник үктээн, дьоллоохтук кэлэр кэскиллээх
олоҕу олорор аналлааҕын туһунан суруйааччылар биһиэхэ
сэһэргииллэр. Айылҕа, киһи, иэйии — олох ситимэ буо-
ларын Сардаана Платоновна Ойуунускайа хоһоонугар бу
курдук сиһилиир:

Аан дойду дьоно бүттүүн —
Айылҕаттан айдарыылаахтар,
Күн улууһун дьонноро —
Үрүҥ күнтэн тутаахтаахтар,
Орто дойду дьоно бары —
Ийэ буортан төрүттээхтэр,
Оттон хас биирдии Киһи —
Ийэттэн-аҕаттан төлкөлөөхтөр!
Киһиттэн — киһи төрөөн
Олох ситимэ быстыбат!
Өбүгэлэр үтүө үгэстэрэ
Кэнчээри ыччакка салҕанар!

Бу түһүмэххэ суруйааччылар айылҕа, киһи, иэйии ис-
тиҥ өрүттэрин ымпыктаан, ааҕааччыны толкуйдатан, киһи
бэйэтэ бэйэтин кытта кэпсэтэригэр ыҥыраллар. Олорор
сиргит кэрэ айылҕатын хоһуйбут нэһилиэккит, улуускут

91