Page 131 - Литература 7 кылаас 2 чааhа

йыннарбыта. Кини кыра уонна орто саастаах оҕолорго анаан
элбэх лирическэй хоһооннору, хоһоонунан суруллубут үгэлэ-
ри уонна остуоруйалары суруйбута. Кини оҕолорго аналлаах
айымньыларыгар бэйэтин туспа суоллаах-иистээх, ураты айар
талааннаах суруйааччы курдук көрдөрбүтэ.

Суостаах Аҕа дойду Улуу сэриитин бастакы сылларыгар
Т. Сметанин «Кырдьык иһин кыргыс», «Билинии», «Эдэркээн
доҕоруом», «Дойду иһин» диэн бары күүһү Ийэ дойду көмүскэ-
лигэр ыҥырар патриотическай хоһоонноро суруллубуттара.

Т. Сметанин 1942 сыллаахха күһүн Сэбиэскэй Аармыйа кэк-
кэтигэр ыҥырыллыбыта. Кини сэрии сылларыгар Орловскай-
Курскай туһаайыыга, Хотугулуу-арҕааҥы, Прибалтийскай фрон-
нарга буолбут хабыр кыргыһыыларга хорсунун көрдөрөн, «Бо-
йобуой үтүөлэрин иһин», «Хорсунун иһин» мэтээллэринэн на-
ҕараадаламмыта. Кини 1944 сыллаахха ыараханнык бааһыран
дойдутугар төннүбүтэ уонна Дьокуускайдааҕы педагогическай
институкка үөрэнэ киирбитэ. Ити сылларга буойун-бэйиэт сэ-
рии толоонуттан төрөөбүт Сахатын сиригэр ыыппыт «Хааннаах
хара баттах», «Сүрэхтэн кэпсэтии», «Босхоломмут дэриэбинэ»,
«Саллаат ахтылҕана», «Саллаат», «Сибэсиис», «Саллаат уонна
өлүү» уо.д.а. хоһоонноро бэчээттэммиттэрэ. 1945 сыллаахха
«Саллаат сүрэҕэ» диэн кинигэҕэ бэйиэт сэрии кэмигэр айбыт
хоһоонноро хомуллан тахсыбыттара. Бэйиэт «Бу Лена», «Кыыс
ырыата», «Ат мииммит», «Манчаары туһунан ырыа» хоһоонноро
норуот уоһуттан түспэт ырыалар буолбуттара. Тимофей Смета-
нин бэйэтин саха литературатыгар оҕо суруйааччытын курдук
биллэрбитэ. Ол курдук кини оҕолорго анаан элбэх хоһоонно-
ру, «Мэхээлэчээн булчут кэпсээннэрэ», «Күөрэгэй», «Наахара
Сүөдэр», «Саллаат ахтылҕана», «Егор Чээрин» диэн прозаичес-
кай айымньылары, «Кыһыл былааттаах кыыс» диэн остуоруйа-
пьесаны суруйбута. Хомойуох иһин, элбэҕи эрэннэрэр талаан-
наах суруйааччы, айар үлэтин үгэнигэр сылдьан, баара-суоҕа
28 саастааҕар, 1947 сыллаахха атырдьах ыйын 4 күнүгэр По-
кровскайга өлбүтэ.

Быйыл кини 1945 сыллаахха норуот номоҕор олоҕуран хо-
һоонунан суруллубут «Лоокуут уонна Ньургуһун» диэн драма-
тын ааҕыаххыт. Бу айымньы саха литературатын өлбөт-сүппэт
көмүс пуондатыгар киирбитэ.

131