Page 38 - Литература 7 кылаас 2 чааhа
P. 38
Уол иэс күүппэтэ, эмиэ этэн чаҕылытта: «Эргэ челабиэк
эбиккин. Эйиигин хаһыакка суруйуохха наада. Бирэдиитэл!»
— Туох бирилэтэр, туох майаачы. Бу эн хаһыаттыаҥ үһү
дуу, тарбыйах! Хата, муннуҥ быатын сөрөн, ол баар. Бар ман-
тан! Мэһэйдээмэ!.. Ким эйиигин улахан киһини үөх диэн үөрэп-
питэй, табаарыс? — диэтэ Ачаа.
Уол «табаарыс» диэн тылтан иҥнэн ах гынна. Улахаммыт
да тугу да булбата, инньэ гынан иккиэн кириэтэһэн баран,
тура түстүлэр. Бу бириэмэҕэ саһаан диэки арай туох эрэ
тыаһа сырдьыгынаата. Онуоха эргиллэ түһэн көөртөрө: били
уол ытын оҕото Ачаа саһааныгар тэстэ турар эбит. Дьэ, до-
ҕоор, Ачаа икки хараҕын үүтэ көстүбэт буола түстэ, ыстанан
тиийэн ыты тээп! Өлүү түбэлтэлээх, сыыһа тэптэ да, бэйэтэ
тиэрэ баран түстэ. Уол күлэ-күлэ: «Саатта», — дии-дии, ыты-
ныын сүүрэ турда.
Ачаа ньиэрбэтэ, дьэ, чахчы алдьанна, көм этин илдьи түһэн,
сирэйин мунньары тутта-тутта, туран хаарын тэбэнэн баран,
саһаанын эмиэ кыстаан барда. Бу буолан нэһиилэ күн киирии-
тэ бүтэн, өкчөччү тоҥмут оҕуһун миинэн, дьиэтигэр барбыта.
Оҕуһа үөрэ-көтө салдьыкыччыйан, түөрт туйаҕа лачыгыраан,
сиэлии былаастаах хаамыынан баран иһээхтээбитэ.
Сарсыҥҥытыгар сырдыкка көрдөххө оҥкучах үрдүгэр, ар-
дьах туу курдук, саҥа саһаан дьардьыҥынаан турар эбит. Дьэ
саһаан да саһаан этэ — эрэһиэҥкэ диэн баара дуо, сиидэ диэн
баара дуу! Бу саһааны курдаттыы куулаҕа баар улахан колхоз
бүтүннүү, уһун күөл олоччу көстөллөрө.
Дьэ, ыраас, дьэҥкэ саһаан этэ. Ачаа саһаана. Ол гынан
баран, Ачааны бу саһаана абыраабатаҕа.
Нөҥүө күнүгэр сарсыарда эрдэ били бээһээҥҥи уол ытын
оҕото иккиэ буоланнар эмиэ бу саһаан аттыгар тиийэн кээл-
тэрэ. Кинилэр бэркэ көнньүөрбүт быһыылаах этилэр — биир
кэм убахтаһа оонньууллара, хардарыта үрдүлэригэр түсүһэл-
лэрэ. Бу сылдьан саһааны тула сүүрэн эккирэтистилэр. Онтон
биирдэ укураат саһаан уҥуор-маҥаар утарыта буола түстүлэр.
Онуоха били ыт оҕото сырбаҥныы түһээт, саһааны быыһынан
доҕоругар ыстанна. Ыстанан иһэн, били Ачаа тирээбиллээбит
биир маһын түөрэ көттө да, саһаан соҕотохто аллара ньим гын-
на, ыт оҕотун оруобуна синньигэс биилиттэн ылла. Дьэ доҕоор,
38
