Page 163 - Литература 10 кылаас 2 чааhа

СЕРАФИМ РОМАНОВИЧ КУЛАЧИКОВ–ЭЛЛЭЙ
(1904—1976)

Мин кыстык хаарынан сабыллыбыт,
самналлыбыт саха балаҕаныгар, са-
йын күөхтүү охсуллубут биир кыбы-
ныы от үрдүгэр, оттуллубут көмүлүөк
оһох имик-самык сырдыгар 1904 сыл-
лаахха сэтинньи 29 күнүгэр күн сирин
көрбүтүм… Мин аҕам Роман Иванович
уонна ийэм Татьяна Сергеевна Кула-
чиковтар үөрэҕэ суох, аҕыйах ынах,
сылгы иитимньилээх дьон этилэр…
Аҕам сорох сайын баай дьон хо-
дуһаларын аҥаарга куортамнаһан от-
туура, оскуолаҕа мас кэрдэрэ, саһаан
туруорара, кыһынын алта оҕотун куо-
бахтаан аһатара. Кини, мас ууһа буолан, чэй, табах, арсыын
сиидэс, эргэ-урба таҥас иһин атыыһыт, аҕабыыт оҕолоругар
оонньуур эбэтэр аан, түннүк киэргэлин оҥороро. Биирдэ кини
тыбыс-тыыннаах курдук тирии бүрүөлээх кулунчук аты уонна
сүр үчүгэй тэлиэскэни оҥорбутугар биһиги, оҕолор, олус да
ымсыырдыбыт этэ… Туох кэлиэй, оннук оонньуурдары, аҕа-
быт солото суох буолан, биһиэхэ оҥорботоҕо… Ийэбит, саха
элбэх ийэлэрин курдук, иистэнньэҥинэн бэрдэ. Кини сылгы
тириититтэн тикпит саары этэрбэһэ, саараама, сииги да өтүп-
пэт этэ. Ынах тириититтэн сарыы этэрбэһи, куобах тириитит-
тэн сон иһин, суорҕаны, бэргэһэни тигэрэ…
Арай күһүн буолбута. Маҥнайгы «үтүлүк хаар» сири үл-
лүктүү түһэрэ. Биһиги, уолаттар, аҕабытын кытары төрөөбүт
алаас пытыгар Мойуонаҕа мас эрбии турарбыт. Ол турдахпыты-
на, халлаантан, хаардаах былыттар кэтэхтэриттэн, кыталык тар
кырыымпалыы кыҥкынас ырыалара иһиллибитэ. Кыталыктар,
алааспытын хаста да эргийэ-эргийэ, ыллыыр-туойар быһыы-
лаахтара. Биһиги аҕабытыттан: «Ити туох көтөрдөрүй, туох
туһунан ыллыылларый?» — диэн ыйыппыппыт. Онуоха аҕа-
быт эппитэ: «Ити үтүө-мааны, ытык көтөрдөр. Кинилэр мээлэ
киһиэхэ ыллаабаттар, дьоллоох эрэ дьоҥҥо ыллыыллар. Эһи-
ги иһиттигит дуо? Итинтикэлэргит эһигини кытта бырастыы-
лаһа-бырастыылаһа: «Эһиги олоххут, биһиги истиэхтэн кэрэ
ырыабыт курдук, дьоллоох-соргулаах буолуохтун!» — диэтилэр
эбээт.
Суруйааччы олоҕун туһунан ахтыытыттан

163