Page 53 - Литература 10 кылаас 2 чааhа

Таҥара бэйэтэ биэрбит аһын хомуйабын, онуоха аньыы баар
буолуо дии санаабаппын», — диэтэ Баһылай, күлэ-күлэ.
«Даа, дьэ буоллаҕа. Бу быйыл эн хас бууту ыспыккыный,
урут эн дуорас ыспат киһи баарыҥ».
«Иккини даа буоллар ыстаҕым дии санаан турабын, көр-
бөккүн дуо, бу тахсан унаарыйан турарын», — диэтэ Баһылай.
«Мин маннык, баарын-суоҕун бары кэпсиир саханы аҕыйа-
ҕы көрөбүн. Саха үксэ көрдөрбүтүнэн даа туран кэриэлийэ ту-
рар идэлээх. Атын буоллар этиэ этэ: «Оттон ити быйыл ханнык
эмэ быкпыт», — диэн. Дьэ кырдьык, доҕоор, дьоллоох баҕа-
йыгын, быйыл кыһын эйиэхэ сиириҥ баар буолсук», — диэтэ
Дьэримиэй.
«Эдэр киһибин, дьолум ханна барыаҕай, олохпун-дьаһахпын
булан бардахпына, дөксө аһы таһааран сиир буолуом», — диэ-
тэ Баһылай, кини урут өрүү айаҥҥа сылдьар этэ.
«Сатыыр, кыайар, бааттаах диэн ити тухары үчүгэй, онтон
биһиги буоллаҕына, сааспыт үйэтин тухары муҥнанабыт-муҥ-
нанабыт да, туох да суох», — диэтэ Дьэримиэй.
«Эһиэхэ сатаабатаххытына кырдьар сааскытыгар үйэҕит ту-
хары да буолуо. Эһиги бэрт быыкаайыгы сатаабаккыт, харчыга
алыс харамсыйаҕыт, харчыны харыстааҥҥыт аанньа үлэ дуон-
наахтык үлэлэппэккит дьону. Эһиги дьону туой суоҕунан-дьа-
даҥытынан бобон үлэлэтэҕит. Дьадаҥы дьон эрэйдээхтэр
кыһалҕаттан ханнык да кыра хамнаска киирэн үлэлииллэр.
Кинилэр ама эһиги кыра хамнаһы биэрэргитин билбэттэр үһү
дуо? Ама маннык хараҥа баттыгаһы сатаан көрбөттөр, санаа-
баттар үһү дуо? Хата эһиги, бу баайдар, маны бэйэҕит сатаан
арааран билбэккит буолуо. Дьадаҥы дьон бу эһиги баттыгас-
кытыгар батары тугу да саҥарбатахтарын иһин, арыт бэйэлэрэ
даҕаны быһааран билбэккэ эрэ, ордук куһаҕанынан толуллар:
кинилэр аанньа ахтан үлэлээбэттэр. Онон кинилэр үлэлээбит
үлэлэрэ ылар да хамнастарыгар остойуута суох буолар. Мин
бэйэм урут хамнаска сылдьыбыт буоламмын, хамнас үчүгэ-
йин-куһаҕанын билэбин. Ааспыт аньыыны аны тугун кистиэх-
пиний, мин бэйэм эрэ куһаҕан хамнастаах ыалга аанньа ах-
тан үлэлээбэт буоларым, оттон үчүгэй айахтаах ыалга өлөрбүн
билбэккэ үлэлиир буоларым», — диэтэ Батакаай Баһылай
итиэн нэ Дьэримиэй диэки кылап гына көрөн кэбистэ, кини
тугу диир эбит диир киһилии.
«Киһиэхэ куһаҕаннык үлэлиир дьон бэйэлэригэр даҕаны
үчүгэйдик үлэлээбиттэрин мин быһа-хото өйдөөбөппүн, ман-
нык дьоҥҥо үчүгэй да хамнаһы биэриэхпин бэйэм эрэ хоп-

53