Page 168 - Саха тыла 5 кылаас

64 §. Холбуу тыллар

Саха тылыгар икки тылтан үөскээбит олохтоох
тыллар бааллар. Холобур: бүгүн (бу + күн), олоппос
(олох + мас), бүгүһүн (бу + күһүн), быһайын (бу + са-
йын), быгыһын (бу + кыһын), быһаас (бу + саас), ык-
кардыгар (икки + ардыгар), бугурдук (бу + курдук),
итигирдик (ити + курдук), оҕурдук (ол + курдук), уон-
на (ол + кэннэ).

Маны таһынан, кинилэргэ маарынныыр нуучча
тылыттан киирбит холбуу уонна кылгаабыт холбуу
тыллар киэҥник туттуллаллар. Холобур: самодея-
тельность, худрук, физрук, профком. Ол эрээри кэ-
лиҥҥинэн маннык тыллар үксүгэр сахалыы көрүҥүнэн
суруллаллар.

Холобур: сопхуос (совхоз — советское хозяйство),
холкуос (колхоз — коллективное хозяйство), хомсо-
муол (комсомол — коммунистический союз молодё-
жи), обкуом (обком — областной комитет).

Кылгаабыт холбуу тыл үс араастаан үөскэтиллэр:
1. Тыллар өлүүскэлэрэ үксүн бастакы сүһүөхтэрэ
холбоһуутунан: педфак (педагогическай факультет),
универмаг (универсальнай магазин).
2. Тыл сорҕото бүтүн тылы кытта холбоһуутунан:
агротехника (агрономическая техника), сберкасса (сбе-
регательная касса).
3. Тыллар бастакы буукубалара холбоһуутунан:
КНР (Кытай Норуодунай Өрөспүүбүлүкэтэ), АХШ
(Америка Холбоһуктаах Штаттара), СӨ (Саха Өрөс-
пүүбүлүкэтэ).
Өрдөөҥҥүттэн киирэн сахатыйбыт холбуу тыллар
быраабыла быһыытынан суруллаллар: пароход, те-
логрейка, самовар. Бу тыллары сахатытан саҥарыы
элбэх барыйааннаах: борохуот — борокуот — бору-
куот; тэлигириэйкэ — чылыгырыайка; сылабаар —

168