Page 43 - Саха тыла 7 кылаас
P. 43

йааһыны көрдөрөр. Турдарбын, халлааҥҥа тиийиэм диир баар
      үһү. Улаатан ийэлээх аҕабын ииттэрбин. Улааттахпына, улуу
      дойду оҕуһа буолуом диир баар үһү. Оттон ону эн оҥордоххуна?

          Буолбат халыыба туохтуур буолбат олоҕуттан үөскүүр.

        84. Болдьуур киэп икки арааһыгар түөрт холобурда су-
                 руй. Суолталара туох туспалаахтарын уонна ол тоҕотун
                 быһаар.

     Болҕой: халыыптар үөскээбит төрүттэрин уонна ойоҕос, сирэй
     кэпсиирэ оруолугар туттуллууларын.

          Буолуон сөптөөх хайааһын киэбэ чопчу болдьохтоох ха-
      йааһын туоллаҕына буолуон сөптөөх хайааһыны көрдөрөр.
      Нууччалыы сослагательное наклонение диэҥҥэ сөп түбэһэр.
      Эрдэ кэллэргин, илим көрө барыах этим. Күүппүтүҥ буол-
      лар, бииргэ сылдьыах эбиппит.

          Буолбат халыыба -ыа суох, -ымыах, -бат эт+им/эбит+пин
      халыыптарынан үөскүүр.

85. Буолуон сөптөөх хайааһын кэмин уонна дэгэт суолталара
        болдьох хайааһынтан тутулуктаах. Ону аллара бэриллэр усу-
        луобуйа буолар холобурдары бу киэп буолбат халыыптары-
        нан ситэрэн баран быһаар. Холобур: Эн оҥорбутуҥ буоллар/
        Эн оҥордоххуна/ Эн оҥороруҥ буоллар/ Эн оҥордоргун...

          Буола илик хайааһын киэбэ хайааһын саҥарар түгэҥҥэ
      буола, оҥоһулла илигин көрдөрөр. Куоракка күрэхтэһиигэ
      барбыт оҕолор кэлэ иликтэр.

        86. Буола илик хайааһын киэбин үс сирэйигэр холобурда
                 эт. Кэпсиирэ тоҕо билиҥҥи кэм суолталааҕын быһаар.

          Үгэс киэбэ үөрүйэх, үгэс быһыытынан мэлдьи буолар ха-
      йааһыны көрдөрөр. Мин сарсыарда өрүү эрдэ турааччыбын.
      Үөрэхпэр хаһан да хойутааччыта суохпун (хойутааччым суох).

          Буолбат халыып -ааччыта суох+пун (-ааччы+м суох) ха-
      лыыбынан үөскүүр.

                                                                                                          43
   38   39   40   41   42   43   44   45   46   47   48