Page 46 - Саха тыла 7 кылаас
P. 46

15 §. Сыһыат туохтуур.
Хос хайааһын — сүрүн хайааһын бэлиэтэ

          95. Бэлиэтэммит туохтуурга ыйытыыта туруор. Этиигэ
                   ханнык чилиэн буоларый? Туох суолтаны бэлиэтиирин
                   быһаар. Тыл олоҕун уонна сыһыарыытын бул.
                   Холобур: Аҕаа, түөрт тиити охторон таҥастааты-
                   быт. (ТС) Хайаан таҥастаатыбыт? — Охторон, сиһи-
                   лии. Олоҕо: охтор, сыһыарыыта: -он.

    1. Убайым сурук суруйа олорор. 2. Эдьиийим килиэп ыла бар-
да. 3 Ийэм күөс буһараары сылдьар. 4. Аҕам илим көрөн кэллэ.
5. Мин тыыннаах балыгы көрөн соһуйдум. 6. Балтым эдьиийэ таҥ-
ныбытын көрөөт сайыста.

    Маннык сүрүн хайааһыҥҥа кыттан ойоҕос хайааһыны бэлиэтиир
туохтууру сыһыат туохтуур дэнэр. Кини урут, тэҥҥэ, тута, кэлин
диэн түөрт араастаах. Хайаан? Хайыы? Хайаат? Хайаары? диэн ыйы-
тыыларга хоруйдуур.

    Буолар уонна буолбат халыыптаах.

96. Сы´ыат туохтуур буолбат халыыбыгар 4 этиитэ холобурдаа.

         Сыһыат туохтуур үөскүүр халыыптара

                        Сыһыат туохтуур арааһа

Халыыба       Урут с/т  Тэҥҥэ с/т  Тута с/т      Кэлин с/т
              Хайаан?    Хайыы?    Хайаат?       Хайаары?
Буолар
халыып   -ан            -а, -ыы    -аат         -аары
         туран          тура       тураат       тураары
Буолбат
халыып   -ымына,        -бакка     -ымаат       -ымаары
         -бакка         турбакка
         турумуна                  (туттуллубат) турумаары

             Сыһыат туохтуур этиигэ сиһилии, холбуу кэпсиирэ сүрүн чааһа, са-
         лаа этии кэпсиирэтэ буолар. Кулуупка киинэ көрө бардыбыт. — Ха-
         йыы, тоҕо бардыбыт? (сиһилии). Тайах ыппытын көрө оҕуста. — Ха-
         йаата? (холбуу кэпсиирэ). Саас кэлэн, оҕолор дьиэҕэ олорбот буол-
         лулар. Саас хайаан? Тоҕо? (салаа этии кэпсиирэтэ).

46
   41   42   43   44   45   46   47   48   49   50   51