Page 97 - Саха тыла 9 кылаас
P. 97

4 эрчиллии. Бэриллибит тыллар бүтэй дорҕооннорун ырытыҥ.

     Кыстыкпытыттан, мотуордааҕы, сарайбытыгар, дьаалаларынан,
отонньуттарбытынааҕар, чугастааҕылары, айыыһыкка.

     4 сорудах. Саха тылыгар тыл олоҕор сыһыарыы эбиллэригэр сыһыа-
                     рыы бүтэй дорҕооно өрө, хардары, төттөрү дьүөрэлэһэр. Урут
                                                                         т кк
                     үөрэппиккитин санааҥ (ат+лар>аттар, ат+ҕа>акка, ба-
                           л
                     рар+лар>бараллар). Холобурда аҕалан быһаарыҥ.

     Саха тылыгар тыл олоҕор сыһыарыы эбиллэригэр аһаҕас дорҕоон
олох аһаҕаһыгар дьүөрэлэһэр, онон сыһыарыы аһаҕаһынан мэлдьи түөрт
араастаах. Холобур, -лар, -лор, -лөр, -лэр. Арыт олох уонна сы-
һыарыы аһаҕастара силлиһэллэр: үлэлээ+иир>үлэлиир, аһаҕас кыбыл-
лар: барбыт+(ы)м>барбытым, аһаҕас түһэр: көрүс+өр>көрсөр, аһаҕас
кылгыыр: тү—өөрт +(ү)с >төрдүс, үлэл—эээ +т >үлэлэт.

5 эрчиллии. Бэриллибит тыллары састаабынан ырытыҥ. Ол иннигэр

сыһыарыы төрүт көрүҥүн быһаарыы икки быраабылатын

учуутал көмөтүнэн санатыһыҥ.                                        б
                                              тт

Толоруу холобура: доҕотторбун < доҕор+лор+(у)м +(у)н

Доҕор — тыл олоҕо, аат тыл

-лор — элбэх ахсаан сыһыарыыта

-(у)м — тардыы 1 сирэйин сыһыарыыта

-(у)н — туохтуу түһүк сыһыарыыта                                 п
                                                              п

Барсыбыппыттан < бар+(ы)с+(ы)быт+(ы)м+(ы)ттан

Бар — тыл олоҕо, туохтуур, соруйар киэп, 2 сирэй
-(ы)с — холбуу туһаайыы сыһыарыыта
-(ы)быт — ааспыт кэмнээх аат туохтуур сыһыарыыта
-(ы)м — тардыы 1 сирэйин сыһыарыыта
-(ы)ттан — таһаарыы түһүк сыһыарыыта

     Сатыылларын, сатаабаттарын, билэллэрин, билбэттэрин, өйдүүр-
гүтүттэн, солооһуҥҥа, таптааччыгын, балыксыппытын, билээччилэр-
бин, хоруйдаабатаххын, тохтоппутум, бэһистэргэ.

5 сорудах. Бэһис уонна алтыс кылааска тыл баайын (лиэксикэни) үөрэ-
                тэн тыл көнө, көспүт, үөскээбит суолталара диэн тугун, со-

                                                                                                                   97
   92   93   94   95   96   97   98   99   100   101   102