Page 109 - Литература 6 кылаас 1 чааhа
P. 109
уол ийэтин туһунан кэрчиги аахпык-
кыт. Оттон быйыл Микиитэ аҕатын
туһунан билсиэххит. М. А. Черосов
Микиитэ аҕатын «отчут-масчыт, туу-
һут-туһахчыт бэрдэ эбитэ үһү» диэн
суруйар. Өссө «майгытынан көнө,
аҕыйах лоп бааччы тыллаах, көрсүө
гиэнэ үтүөтэ үһү. Оттон кэпсээҥ-
ҥэ, тылга-өскө тахсыылаах дьоҕур-
даах идэлээх курдук этээччилэрэ
суох. Арай биирдэ Николай Его-
рович быраата Трофим, оскуолаҕа
үөрэнэ сылдьан, учууталын сирэр-
дии саҥарбытыгар аҕата кыынньа түспүтэ үһү: «Учууталы
куһаҕаннык этэр сатаммат уонна киниттэн туох үчүгэйи-
гэр үөрэниэххитий?!» Ити эмиэ бэлиэ түбэлтэ. Саха саа-
һыгар учууталы өрө тутара.
Микиитэ уол төрөппүттэрэ — үлэһит, олохторун ба-
рытын, биһиги дьоммут курдук, оҕолоругар, ыччаттары-
гар анаабыт дьон. Кинилэр иһирэх тапталлара, оҕолорун
үтүө майгыга, үлэһит буоларга, киһилии олоҕу олорорго
уһуйуулара — ыччаттарын кэскилигэр тирэх буолар.
Онон салгыы саха барыта кэрэхсиир «Сааскы кэм»
романын сүрүннүүр, тутаах уобарастарын кытта сиһилии
билсиһиигит салҕанар. Мантан сиэттэрэн, эһиги, ааҕар
дьоҕуру баһылаабыт дьон, романы бүтүннүүтүн ааҕар
баҕаҕыт арыллыа диэн эрэнэбит.
Хайа баҕарар киһи олоҕун туллар тутаа±а — төрөп-
пүттэрэ, дьиэ кэргэнэ. Оттон дьиэ кэргэн олоҕо — бэ-
йэтэ туһунан судаарыстыба, хас биирдиибитигэр тугунан
да солбуллубат сылаас уйабыт, иитиллэр эйгэбит. Ол
эрээри хас биирдиибит киэнэ — ураты. Ким эрэ ийэлээх
эбэтэр аҕалаах эрэ буолуон сөп, ким эрэ олох араас тү-
һүүтүттэн-тахсыытыттан ситимнэнэн, соҕотох курдук са-
наныан сөп эрээри, кини эмиэ иитиллэр эйгэлээх, тө-
рүттээх-уустаах. Киһи төрүтүн-ууһун салгыыр, тымырын-
сыдьаанын тыынын уһатар үрдүк аналлаах. Эн олоҕуҥ,
кэскилиҥ төрөөбүт дьо²ҥуттан саҕаланар уонна эйи-
гинэн салҕанар.
109
