Page 143 - Литература 6 кылаас 1 чааhа
P. 143
балтараалыы харыс холобурдаах уонча собону таһааран,
иккитин үөлэн кэбистэ. Уот, балык сыата таммалыырын
чачыгыраччы салыы-салыы, үөрбүт курдук умайан күүдэп-
чилэннэ. Мин өттүгэстии түһэ сытан көтөҕө, кыра сымала
амтаннаах итии чэйи сыпсырыйабын. Мааҕын эбэм укпут
тууйаһыттан сүөгэйдээх лэппиэскэни мотуйабын. Онтон
буруолаан бургучуйа сылдьар ип-итии собону сиибин.
Күн тахсыан аҕай иннинэ сиккиэр тыал үрдэ. Күөл үрдэ
кыракый эрэдэһин долгуннарынан туналыйа түстэ. Түүҥҥү
чуумпуга утуктаабыттыы иһийэн олорбут мончууктар,
тыыннаах кустар курдук, төттөрү-таары устаҥнаатылар.
Күн, уутугар аҥаарыйбыттыы сыыйа быган, уҥуоргу дьир-
бии тыа үрдүнэн ыйанан турда. Тыа иһэ эмиэ «чыып-чаап»
саҥанан оргуйан кэллэ.
Күн тахсыбытыгар үөһэ кустар кынаттарын тыаһа ку-
һугурас буолла. Айылҕа барахсан уһуктан уонна булт
үөрүүтэ буолан, онно-манна эмиэ саалар тыастара тө-
лүтэ бардылар.
Биһиги дурдабыт иннигэр икки хара кус кэлэн түстэ.
Аҕам ытта. Кустартан биирэ мөхсө хаалла, иккиһэ үөс
диэки былдьаста. Аҕам, тыытыгар олорон, куһу эккирэт-
тэ. Икки төгүл ытта да, кус умса-умса куота сатаахтаата.
Үһүс ытыыга дьэ мөхсөн булумахтанна. Хайдах эрэ олус
хомойбут-кэлэйбит курдук, төбөтүн быһа илгистэ-илгистэ
кынатынан ууну таһыйбахтаата. Айыбыын!..
Мин ытыы олорорбун көрөн аҕам соһуйда:
— Хайа, тоҕо ытаатыҥ? Ээ, аһынан... Булт буоллаҕа
дии, доҕоор. Эр киһи буолан баран... Итинтикэҥ син биир
көтөр буолбат көтөр. Булт диэн дьэ итинник.
Мин хардарбакка киэр хайыһабын. Сутурукпунан ха-
рахпын ньухханабын. Ыраах эмиэ саалар тыастара ньир-
гистилэр. Санаабар, барыта уларыйа түстэ.
Бу сырыыга саалар тыастара ис-иһиттэн өһүөннээхтик
эҥсиллэн, ынырыктыйан иһилиннэ. Саа тыаһаатаҕына, ту-
лалыыр кэрэ бүтүннүүтэ дьик гына түһэргэ дылы.
Саа тыаһаатаҕын аайы түүҥҥү дьэргэйэ-дьиримнии
турбут кэрэ оргууй сүтэн, уостан-симэлийэн истэ.
143