Page 49 - Литература 6 кылаас 2 чааhа

II

Чүөчээски күрээтэҕин күн быһытын туох баарын ба-
рытын кэрийдэ. Түөрт тыанан сырытта. Бу тухары кими
да көрсүбэтэ. Киэһэ, биир куртуйаҕы бэйэтэ тутан, бии-
ри Түргэҥҥэ ытыттаран, икки куртуйахтанан баран, биир
тиит анныгар отууланар быһыынан тохтоото. Олус диэн
утатта даҕаны, аччыктаата даҕаны. Сынньанан баран, ту-
ран, лааҕырга сылдьыбытын, костёр оттубутун саныы-са-
ныы, уот отунна. Онтон чэй өрүнүөх курдук санаабыта,
чаанньыга даҕаны, туга даҕаны суох эбит. Хомойорго
дылы гынна. «Тугу гынабын бу эйигинэн?» диэх курдук,
уотун диэки көрөн олордо. Онтон ол-бу диэки эргим-ур-
гум көрүөлээтэ. Ол көрдөҕүнэ — биир хатыҥ төрдүгэр туос
туртайан сытар эбит. Маны баран сулбу тардан ылла уон-
на ууга сүүрэн киирэн сиигитэн баран, тордуйа оҥорон
киирэн барда. Түөрт муннугунан тоһоҕолоото, талаҕынан
кылдьыылаата. Кырата үс ыстакаан киирэр истээх иһитэ
буолан таҕыста. Бүтэрэн баран, уу сомсон таһаарда да
уотун үрдүгэр кылдьыытыттан ыйаан кэбистэ. Ыйыырын
аҕай кытта, тордуйата чычыгырыы түстэ, онтон, ытаары
гыммыт курдук, тас субата мунньарыта тыыта-тыыта, ха-
рааран барда. Чүөчээски ыксаата: «Сиэри гынна» дии
санаата, сабыта үрдэ. Сотору соҕус гынан баран, уота
«чэ, түксү» диэбиттии, уоскуйан уурайан кэбистэ, хата,
чэйэ оргуйан, кытыыта бычыгыраан барда. Дьэ үөрүү
бөҕө буолла. Хатыҥ үөһүн булан чэй диэн кутта. Онтон
өрүһүйэ соҕус куртуйаҕын үргээн, аҥаарын Түргэнигэр
биэрдэ, аҥаарын үөлэн уотугар аста. Үтэһэлээх этэ буһа-
рын кытта, чэйдээбитинэн барда. Дьэ мааны уусун буолан
таҕыста. Тотто, утаҕа да ханна. Тотон, таалалаан сытта.
«Дьэ аны тугу гынабын?» — диэн, бэйэтиттэн ыйытынна,
толкуйданна. Кини: «Аҕам иннин ыла иликпинэ, киириэм
суоҕа. Мин кинини бастаан иитэн көрүөхтээхпин. Кини
буруйун билиниэхтээх, ороскуоттаабыт ороскуотун олор-
чу төлүөхтээх. Аны туох да куһаҕаны оҥоруо суох буолан
миэхэ тылын биэриэхтээх. Оччоҕо мин кимиэхэ даҕаны
эппэппин даҕаны, бэйэм даҕаны дьиэбэр киирэбин дии
санаата. — Иитэн көрбөккө эрэ буруйдуур сатаммат. Онон

49