Page 52 - Литература 6 кылаас 2 чааhа

баран, эмиэ таҕыста. Тахсан көрбүтэ: суруга хайыы үйэҕэ
мэлис буолан хаалбыт этэ.

— Тыый, бэлиэр мэлиппит дуу? Тоҕо бэрдэй! — диэн
саҥа аллайа түстэ Наһаар уонна, баҕар, тыал көтүппүтэ
буолуо диэн, ол-бу диэки көрүөлээтэ да булбата.

— Чугас буоллаҕа, хор, — диэн, хотонтон булан ылаа-
ры, хотону киирэн дьэгдьийдэ, эмиэ булбата, хата, дэлби
сааҕы кэһэн таҕыста. Тахсан баран, «солуурчаҕа кыын-
ньан», кыһыйан кэлэн: «Нохоо!» — диэн хаһыытаата. Ким
эппиэттиэй, ким да эппиэттээбэтэ, арай ой дуораана хар-
дары: «Нохоо, нохоо!» — диэн, дэлэй соҕустук бэйэтигэр
утары бэлэстэттэ...

— Дьараар, хор моһуоктаары гынна ээ, — диэн баран,
Наһаар киирэн сытта. Кини, сымыһаҕын быһа ытыран,
хааһын мүччүһүннэри туттан, ынырык санаалары саната-
лыы сыппыта...

***
Чүөчээски Түргэнин кэтэҕиттэн имэрийдэ. Онтон туран
уот отторго сананна. Мас булан отунна да, уота, сирбит
курдук, сыыгынаан-сааҕынаан, буруотунан диэлийэн баран,
нэһиилэ умайда. Умайаат, күөдьүйэн күллэ-салла, күлүмнээ-
тэ, күүгүнээтэ, күлүбүрээтэ. Суоһа-суодала сүрдэннэ. Ма-
ныаха сыранан олорон эрэн, Чүөчээски куобаҕын астаан
барда. Төбө аҥаарын куолутунан, Түргэҥҥэ чаастаата, он-
тон ордугун икки үтэһэҕэ үөллэ уонна киирэн тордуйаты-
гар уу баһан таһааран, чэйин өрдө. Чэйэ оргуйуор диэри
киһиҥ өссө кинигэ аахта. Виктор Гюго Гаврош уолугар тат-
таран, аһыы-аһыы, быһа ааҕа сытта. Сүрдээх диэн өр аах-
та, өр аһаата: куобаҕын аҥаарын олоччу бүтэрдэ, уҥуоҕа
эрэ хаалбытын көмүллүү сытта. Бу тухары топпутун билбэ-
тэ. Өр буолан баран, өйдөнөн кээлтэ — күн ортото буолбут
быһыылаах. «Но!» — диэбитинэн ойон турда. Түргэнин ти-
тириккэ баайа охсон кэбистэ уонна тыанан Толугур диэ-
ки сүүрдэ. Хоту халдьаайыга кэлэн, быллаары быыһынан,
саһан, «Чүөчээскигэ» тиийдэ. «Чүөчээски» «сиэбин» көрбүтэ
— икки сурук баар эбит. Сулбу тардан ылан, тыаҕа тахсан
аахта. Бастаан Сардаана суругун аахта. Сардаана эппит:

52