Page 124 - Литература 7 кылаас 2 чааhа

олус баттыыллар-үктүүллэр диэн тыл эттим. Ону истибит
буоллаҕына Сабардаахап миэхэ өстүйдэҕэ. Кырдьыга, дьоҥҥо
кырыктаах куһаҕан баай. Эһиги аҕаҕыт Киргиэлэй маладьыас
киһи эбит. Судаарыскайдарга сөпкө сир үҥсэн ылан биэрдэ.
Итинник хоодуот дьон нэһилиэктэргэ кинээстииллэрэ буоллар
букатын атын буолуох этэ. Оттон Томороон Ньукулай олох ку-
луба да буолуон сөп киһи.

Ньургун итини олус соһуйа, дьиибэргии иһиттэ. Кини аҕа-
тын луохтуур «кинээс буолуон сөп киһи» диэтэ эбээт! Баай
эрэ киһи кинээс буолар дии, уонна кини аҕата хайдах кинээс
буолуой? Икки ынахтаахтар, икки биэлээхтэр, хата, икки ат-
таахтар, онон син баай курдук буолаллара дуу? Таҥаһа-саба
баайдартан син куһаҕана суох, өссө нууччаллыы таҥнар.

Луохтуур Өрүүнэни туоһуласта. Дьэкиим Сыгырыана онну-
гар Өрүүнэҕэ уол буолан хаалбытын истэн:

— Дьэкиим наһаа эйэҕэс, үтүө дууһалаах оҕо быһыылаах.
Сайаҕаһа, кэпсэтинньэҥэ, ону-маны өйдүүрэ, билэрэ да бэрт.
Үтүө киһи тахсара буолуо. Хата, доруобуйата хайдах буолаах-
таата. Хаана-сиинэ мөлтөх. Оо, сэллик өлүү саханы эһэн эрэр.
Сатаатахха хараҥабыт, түҥкэтэхпит, бүтэҥибит бэрт. Бэл
ымынах ыһар, быт-былахы тутан сиир. Хаһан эрэ киһитийэбит.
Саатар эмп-томп арыый элбэҕэ буоллар. Бу биэс улууска мин
суос-соҕотохпун. Күн тура-тура бар да бар. Хаһан эрэ сиргэ
охтобун дуу, хайыыбын, — луохтуур сүр дьиибэтик күллэ. Онтон
эмиэ санаарҕаабыт көрүҥнэннэ.— Ааранан бу ойоҕум, оҕом
эрэйдэннилэр. Арыт ыйы-ыйынан эргийбэппин. Кыһын дьиэлэ-
рин кыайан оттубакка тоҥоллор. Тымныйыахтара диэн куттана-
бын. Баайаҕа, Талбаарытта улуустарытар балыыһа астараары,
ол мөккүөрүгэр сылдьабын.

Ньургун сиэркилэҕэ тиийэн дьүһүнүн көрүнэ туран көмүс
араамалаах, бытыктаах, сабыстыгас хаастаах оҕонньор киһи
мэтириэтин көрө түстэ. Кытаран дьэ оҕонньор. Бытыга сүрүн,
адьас сылгы сиэлин курдук, иэдэһиттэн кытта үүнэн түспүт.

— Ити киһи кимий? — диэн Ньургун, баҕар, ыраахтааҕы
буолуо диэн, луохтууртан ыйытта.

— Граф Лев Толстой.
— Туох киһиний?

124