Page 59 - Литература 10 кылаас 1 чааhа

САХА УУС-УРАН ЛИТЕРАТУРАТА

АФАНАСИЙ ЯКОВЛЕВИЧ УВАРОВСКАЙ
(1800—1861)

А. Я. Уваровскай уонна кини «Ахтыылара»

Ханнык баҕарар тылынан бастакы
айымньыны суруйбут киһи аата норуо­
тун устуоруйатыгар үйэ-саас тухары
мэ­ҥэ өйдөбүнньүк буолан хаалар.

«Ахтыылар» диэн сахалыы тылынан
суруллубут маҥнайгы литературнай
айымньы ааптара А. Я. Уваровскай
1800 сыллаахха Эдьигээҥҥэ төрөө­
бүтэ. Аҕата обер-эписиэр, ыспыраан­
ньык, омугунан нуучча, оттон ийэтэ
саха эти­лэр. Онон кини тымырыгар
икки омук итии хаана сүүрэрэ, кыра
сааһыттан икки омук тылын, култуу-
ратын, итэҕэ­лин инэринэн улааппыта.
5 сааһыттан ийэтин дойдутугар, Дьокуускай куорат аттыгар
Киллэмҥэ, кэлэн олохсуйбута. Манна оҕо сааһа ааспыта, кэ-
лин улаатан үлэһит да буолан баран, өр сыл устата олорбута.

Ийэтэ Екатерина Егоровна уолун төрөөбүт ийэ тылын бары
баайыгар, эгэлгэ сиэдэрэй өттүгэр, уус-уран айымньытыгар
үөрэппитэ. Оттон сурукка-бичиккэ Афанасий дьиэтигэр эһэ-
титтэн үөрэммитэ. Кини үөрэммит бастакы кинигэлэринэн
нууччалыы суруллубут таҥара кинигэлэрэ буолбуттара.

А. Я. Уваровскай олорон ааспыт кэминэн нуучча улуу суру­
йааччыта А. С. Пушкин үөлээннээҕэ этэ. Кини Саха сиригэр
көскө ыытыллыбыт декабристары, кинилэр ортолоругар Ры-­

59