Page 34 - Литература 11 кылаас 2 чааhа
P. 34
аҕа ууһун элээмэтэ кини буолаахтыыр. «Наар аанньа» диэбит
курдук, биэскэ эрэ диэри ахсааны билэр. «Оҕонньорум бо-
куонньук таҥаралыы илигинэ үс-биэс сүөһүлэнэ сылдьыбып-
пыт», — диэн, арыт дьоро киэһэлэргэ киэн туттан кэпсиир.
Ол аата кини дьоло-соргута муҥутаабыт кэмигэр уон биэс
сүөһүлэнэ сылдьыбыт буолуохтаах. Оччо үлүгэрдээх баай-
дуол тобоҕо билигин кып-кылгас атахтардаах, онуоха төрүт
дьүөрэтэ суох лээһэйбит төгүрүк истээх, киһи күлүөх айы-
лаах сатала суох уһун, ныкырык муостаах, уот кугас өҥнөөх
суос-соҕотох ынах баар. Ол ынах кугаһын, соҕотоҕун аанньа
иччитигэр күн курдук көстөр. Күн тахсыаҕыттан киириэр диэ-
ри бу кэри-куру алааска биир ааты араас амарах тылынан
ахталлар. «Кыыстара муҥнаах ыанньыйаахтаабыт», «Кыыста-
ра эрэйдээх кэлээхтээтэ», «Кыыстара тоҕо баччааҥҥа диэри
кэлбэтэ?..» Ити «Кыыстара» диэн нарыннык бээгэй ынаҕын
эмээхсин ааттыыр. Кыыстара хараҕыттан куруук ып-ыраас
таммах субуруйа тохтор, ол иһин иэдэһин түүтэ мэлдьи сиик-
тээх. «Баҕайы, мин өлөрбүн түүйэҕин дуо?» — диэн, Хараанай
эмээхсин баар-суох иитээччитин-аһатааччытын арыт мөҥөн
умайыктанар. Мөҥүмүнэ… Мөҥөр, суоһун-суодалын көрдөрөр
харамайа бу эрэ бээгэй ынах буоллаҕа. Ынах эрэйдээх ич-
читин диэки сүрдээх санньыардык унаарыччы көрөн кэбиһэр,
оччоҕо эмээхсин киэр хайыһар, ынаҕын хараҕын тулуйан ута-
ры көрбөт, сүрэҕэ бүтэҥитик нүөлүйэн ыалдьар. Кыыстара
итинник ытыыр идэлэммитэ хас да сыл буолла. Баҕар, иччи-
тин да, бэйэтин да санньыар-курус олохторуттан муҥаты йан
ытаахтыыра буолуо, баҕар, этэргэ дылы, тугу эрэ куһаҕаны
биттэнэрэ, түүйэрэ дуу?.. Ол эрээри бу иһийбит балаҕан иһи-
гэр баччааҥҥа диэри, таҥара көмөтүнэн, туох да иэдээн ааҥ-
ныы илик. Хараанай соҕотох кыысчаана Хобороос-Хабырыыс
этэҥҥэ сылдьар. Ийэтигэр төрүт майгылаабат. Ол биллэр.
Кини дьиҥэ, иитиэх кыыс. Ыалы кэрийэ сылдьар эдэрчи дьах-
тар биир сайын Хараанайга оттоспута буолбуттааҕа. Аҕыйах
күн үлэлэһээт, биирдээх оҕотун эмээхсин балаҕаныгар хаал-
ларан баран, ууга тааһы бырахпыттыы мэлийбитэ. Бука,
атах-балай бардаҕа. Хараанай эмээхсин төрөппүт кыыһа буо-
ларыгар Хобороос-Хабырыыс бигэтик эрэнэр. «Бу дойдуга
саҥаран төннөөр», — дэтэн айыллыбыкка дылы олус чобуо
барахсан. Быйыл уонун туолла. Бу кыараҕас, бүөрэмньи алаас
киэлитин кини күлэн чаҥкыныыр, ыллаан чаҕаарыйар саҥата
арай сэргэхситэр. Кинини кытта тоҕустаах хатыҥыр уолчаан
бииргэ оонньуур, тэбис-тэҥҥэ сүүрэн-көтөн төбөтө лэкээриҥ-
34
