Page 33 - Саха тыла 7 кылаас

ТУОХТУУР ТУТТУЛУК ХАЛЫЫПТАРА

Туохтуур тылга туттуллар туһуттан хайаан да туттулук халыыпка
туруохтаах. Бу көстүү араас тылларга майгыннаһар. Холобур, нуучча
уонна саха тылларыгар 4 (түөрт) туттулук халыыптаахтар:

Тус туохтуур (личная форма глагола) — туохтуур сирэйинэн улары-
йар, туохтуур кэмин, киэбин үөскэтэр халыыба.

Сыһыат туохтуур (деепричастие) — ойоҕос хайааһыны көрдөрөр,
сүрүн хайааһын бэлиэтин сиһилиир халыыба.

Аат туохтуур (причастие) — туохтуур быһаарыы буолар, ойоҕос хайаа-
һыны көрдөрөр, тус туохтуур буолар халыыба.

Үлүбүөй туохтуур (инфинитив) — хайааһыны сыал-сорук курдук өй-
дөөн оҥорору көрдөрөр арааһа.

12 §. Тус туохтуур. Киэп. Кэпсиир киэп

Тус туохтуур диэн туохтуур кэпсиирэ буолар арааһа. Кэпсиирэ буо-
лар туохтуур киэп, кэм, ахсаан, сирэй сыһыарыытын ылынар.

Киэп диэн саҥарар киһи хайааччы хайааһыны оҥорорун сыаналаа-
һынын көрдөрөр халыып.

Кэпсиир киэп хайааччы хайааһына чахчылааҕын (буолбутун, буола-
рын, буолуоҕун) көрдөрөр. Онон кини үс кэм халыыптарыттан турар.

Туохтуур кэмэ
Туохтуур кэмэ диэн саҥарар киһи саҥарар түгэнигэр сыһыаннаан
хайааһын оҥоһуллубутун, оҥоһулларын, оҥоһуллуоҕун туоһулаан этэрэ
ааттанар.
Туохтуур кэмэ бары омук тылларыгар үс араастаах: ааспыт, би-
лиҥҥи, кэлэр кэмнэр диэн. Саха тыла икки ааспыт (билигин ааспыт
уонна урут ааспыт), биир билиҥҥи, биир кэлэр кэмнээх.

33