Page 22 - Саха тыла 9 кылаас

сыстыы (сыһыат туохтуур, туохтуур болдьуур киэбэ), тардыы, сөпсөһүү
ситиминэн, субуруччу ааҕар интэнээссийэнэн холбоһоллор. Холобур:
ситим тыл: Хайа да бэйэлээх киһи аһыыта үс хонуктаах, оттон хары-
һыктаах сүөһү аһыыта үйэ тухары барар; салайыы: Үктээтэххэ, онноо-
ҕор кутуйах «чыып» диир. Кэннэ үөннүрбүт убаһаҕа дылы, кырыытынан
кыймаҥныыр. Ыраахтааҕы сылдьар сиригэр ыт сылдьар; сыстыы: Ынах
маҥыраһан, сылгы кистэһэн, киһи кэпсэтэн билсэр. Үйэ уларыйдаҕы-
на, олох уларыйыа. Ырыа сааһыланнаҕына, ырыа буолар; тардыы: Киһи
оҥорбута таах хаалбат; сөпсөһүү: Үтүөҕэ тардыһааччы үчүгэйэ үксүүр.
Ыйга көтүөн кыната суох; интэнээссийэ: Ыарыһах — таҥараһыт, дьа-
даҥы — уруумсах.

6. Чаастарын икки ардыгар үксүгэр сурук бэлиэтэ турар. Холобур:
Кураанах хамыйах айахха баппат, тылынан көмө туһата кыра. Ханна да
олох көрдөөх — үлэ эмиэ көхтөөх.

40. Бэриллибит этиилэри араас ньыманан холбоон тус-туспа суолта-
лаах холбуу этиилэрдэ үөскэтиҥ. Хайдах үөскэппиккитин быһаа-
рыҥ. Күһүн кэл… + тымныы буол…

Толоруу холобура. Хаар түс… + сир-дойду туртай… Хаар түһэн,
сир-дойду туртайда (сыстыы ньымата, -ан сыһыат туохтуур); Хаар түс-
пүтүгэр сир-дойду туртайбыта (салайыы ньымата, сыһыарыы түһүк);
Хаар түһэр, ол иһин сир-дойду туртайда (тэҥҥэ холбуур ньыма, ситим
тыл), о.д.а.

41. Бэриллибит ситим тылларынан холбуу этиилэрдэ үөскэтиҥ. Суол-
татын быһаарыҥ (ханныгын).

Өскө, эрээри, ол иһин, онтон бэттэх, онтон ыла, ол курдук, уонна,
да, оттон, эбэтэр…, эбэтэр, арыт…, арыт, да…, да.

Толоруу холобура. Дьикти эбит, доҕор, харчы бөҕөнү өлөрөбүт да,
Муос харчыта суох (утарар суолта).

42. Аҥаара бэриллибит холбуу этиини ситэрэн суруйуҥ. Сурук бэлиэтэ
тоҕо турарын-турбатын быһаарыҥ.

Уот умайан күлүбүрээн турбутугар… Аппыт оломҥо киирэн батыллан
хаалла… Быйыл күһүн хаар эрдэ түһэн… Биһиги кылаас күрэхтэһиигэ
кыайбыппыт туһунан… Мин быйыл үөрэхпин үчүгэйдик бүтэрдэхпинэ…
Сайын окко ситиһиилээхтик үлэлээбиппит иһин…

22