Page 76 - Литература 6 кылаас 1 чааhа

баар. Олоҥхолортон аан маҥнай сурукка «Эр Соҕотох»
олоҥхо киирбит. Оттон «Дьулуруйар Ньургун Боотур» ар-
тыыс Г. Колесов толоруутугар пластинкаҕа уһуллубута.
«Кулун Куллустуур», «Тойон Дьаҕарыма бухатыыр», «Бү-
дүрүйбэт Мүлдьү Бөҕө», «Эрчимэн Бэргэн» уо.д.а. олоҥ-
холор саха норуотугар киэҥник биллэллэр.

Олоҥхо дьоруойдара «айыы» уонна «абааһы» аймах-
тарыгар арахсаллар. «Айыы» аймахтара диэн киһи, дьон-
норуот, оттон «абааһынан» кинилэргэ утары турар күүс
көрдөрүллэр. Сүрүн охсуһуу «айыы» уонна «абааһы» бу-
хатыырдарын икки ардыгар барар.

Хайа баҕарар олоҥхо төрүөтүнэн «абааһы» бухатыы-
ра «айыы» кыыһын уоруута буолар. Уоруллубут кыыһы
«айыы» бухатыырдара төннөрөр иһин охсуһаллар, охсуһуу
кинилэр сыралаах кыайыыларынан түмүктэнэр.

Олоҥхо ис номоҕо

Олоҥхо сүрүн этэр санаата — «күн улууһун, айыы ай-
маҕын» дьоллоох, эйэлээх олохторун «абааһы» аймах-
тарыттан көмүскээһин. Олоҥхо бар дьон уйгулаах олоҕун
туһугар ханнык да ыарахаттартан, күчүмэҕэйдэртэн тол-
лубакка хорсуннук охсуһарга ыҥырар. Норуот саас-үйэ
тухары эйэҕэ, дьолго баҕарбытын уус-уран тыл күүһүнэн
уос номоҕо оҥостон, олоҥхоҕо кэпсиир. Олоҥхо дьоҥ-
ҥо-норуокка үтүө быһыы, сиэр-майгы үөскүү, үүнэ, бар-
ҕара турарын сөпкө өйдүүргэ, ону бастыҥ үгэс оҥостор-
го ыҥырар, уһуйар, үөрэтэр.

Сүүһүнэн сылларга тыйыс айылҕалыын хабырыйсан,
тыыннаах буолар иһин охсуһууга миккиллибит кыракый
норуот айыллыбыт аан дойдутун, охсуһуулаах олоҕун ту-
һунан улаҕалаах толкуйун уус-уран тылынан ойуулаан эп-
пит айымньыта уонунан тыһыынча поэтическай устуруо-
калары түмэр. Үөһээ, Аллараа, Орто дойдулары хас да
киһи үйэтин кэлим хабан көрдөрөр киэҥ далааһыннаах;
киһи модун кыаҕар, үтүө сүрэҕэр сүгүрүйэр, дьоллоох
олоҕу туругурдар сырдык идеялаах. Саха олоҥхотун баай
фантазията былыргы гректэр мифтэрин санатар, манна
дьиҥнээх олох чахчылара киһи санаатын алыбынан айыл-

76